Bài thơ Đôi Dép của thi sĩ Nguyễn Trung Kiên thật bình dị và sâu lắng, gây ấn tượng sâu sắc với người đọc ngay từ cái nhan đề. Cùng Tmdl.edu.vn tìm hiểu chi tiết về nội dung và ý nghĩa của bài thơ nhé!
Lời bài thơ Đôi Dép (Nguyễn Trung Kiên)
Bài thơ đầu tiên anh viết tặng em
Là bài thơ anh kể về đôi dép
Khi nỗi nhớ trong lòng da diết
Những vật tầm thường cũng viết thành thơ
Hai chiếc dép kia gặp gỡ tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nửa bước
Cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược
Lên thảm nhung, xuống cát bụi, cùng nhau
Cùng bước, cùng mòn, không kẻ thấp người cao
Cùng chia sẻ sức người đời chà đạp
Dẫu vinh nhục không đi cùng người khác
Số phận chiếc này phụ thuộc ở chiếc kia.
Nếu ngày nào một chiếc dép mất đi
Mọi thay thế đều trở nên khập khiễng
Giống nhau lắm nhưng người đi sẽ biết
Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu.
Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng nỗi nhớ cứ chênh vênh
Đôi dép vô tri khăng khít song hành
Chẳng thề nguyện mà không hề giả dối
Chẳng hứa hẹn mà không hề phản bội
Lối đi nào cũng có mặt cả đôi.
Không thể thiếu nhau trên những bước đường đời
Dẫu mỗi chiếc ở một bên phải – trái
Như tôi yêu em ở những điều ngược lại
Gắn bó đời nhau vì một lối đi chung.
Hai mảnh đời thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia.
Đôi nét về bài thơ Đôi Dép
Bài thơ Đôi Dép là một khúc ca về hạnh phúc lứa đôi, cụ thể hơn là tình nghĩa vợ chồng. Đây là một bài thơ rất nổi tiếng và đã đạt được giải 2 trong chương trình “Tiếng thơ sinh viên” năm 1998 của Nhà văn hoá Thanh niên TP. Hồ Chí Minh.
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ Đôi Dép
Bài thơ Đôi Dép được sáng tác vào năm 1995, được đăng lần đầu trên tạp chí Thế giới mới số ngày 15/12/1997. Lúc đó tác giả đang là sinh viên khoa Ngữ Văn thuộc Đại học Sự phạm TP. Hồ Chí Minh.
Khi ấy tác giả Nguyễn Trung Kiên chỉ mới 22 tuổi và chưa có mối tình nào. Anh như bao thanh niên khác cũng đang mơ mộng về một tình yêu thủy chung, son sắt.
Một lần tình cờ tại cuộc tranh luận ở câu lạc bộ thơ, Nguyễn Trung Kiên và cô bạn đã tranh cãi nảy lửa về một đôi dép, khi người ta mang dép thì chiếc bên nào sẽ mòn trước. Mang những suy nghĩ về đôi dép và liên tưởng đến tình yêu, ông đã tìm được cảm hứng cho mình để sáng tác ra bài thơ này.
Bài thơ Đôi Dép thuộc thể thơ nào?
Bài thơ Đôi Dép thuộc thể thơ hiện đại. Tuy vậy, thi phẩm này vẫn đảm bảo cách gieo vần truyền thống nghiêm ngặt.
Mỗi vần thơ đều thể hiện tinh thần phóng khoáng, không rập khuôn nhưng vẫn mang nét bình dị của tình yêu trong từng câu chữ.
Chủ đề bài thơ Đôi Dép
Mượn một hình ảnh giản dị và gắn liền với cuộc sống hằng ngày là đôi dép, tác giả Nguyễn Trung Kiên đã thể hiện sâu sắc ý nghĩa cao đẹp của tình yêu, đó là sự thủy chung. Những vần thơ phóng khoáng truyền tải sâu sắc tình cảm sắc son của đôi lứa, của vợ chồng với nhau, trước sau như một, mãi không lìa xa.
Đôi nét về tác giả Nguyễn Trung Kiên
Nguyễn Trung Kiên sinh ngày 28/4/1973 tại Hà Nội. Ông hiện đang ở tại 218/23 Phú Thọ Hoà, quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh.
Thời điểm sáng tác bài thơ Đôi Dép, Nguyễn Trung Kiên là sinh viên khoa Ngữ văn khoá 23 (1997-2001) Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh. Ông từng là chủ nhiệm CLB Thơ văn của trường, từng tham gia CLB Sáng tác trẻ của Nhà văn hoá Thanh niên.
Sau này vì hoàn cảnh khó khăn, ông phải nghỉ học giữa chừng để đi làm. Hiện tại ông đang làm thợ cơ khí tại xưởng của gia đình. Bài thơ Đôi Dép của Nguyễn Trung Kiên đã xuất sắc đoạt giải 2 chương trình “Tiếng thơ sinh viên” năm 1998 của Nhà văn hoá Thanh niên Thành phố Hồ Chí Minh.
Thi phẩm lãng mạn “Đôi Dép” được in lần đầu trên tờ báo Thế giới Mới số 266 ngày 15/12/1997 (trang 91).
Ý nghĩa bài thơ Đôi Dép
Tác giả mượn hình tượng đôi dép để thể hiện tâm sự của mình về tình yêu sâu nặng trong cuộc đời. Một tình yêu chung thuỷ, không tính toán thiệt hơn, không giả dối mà gắn bó cùng nhau mãi mãi.
Từ sự khăng khít của đôi dép, nhà thơ cũng truyền đến người đọc thông điệp về tình yêu thuỷ chung, vững bền vốn là đạo lí của người Việt Nam. Bài thơ còn là bài học quí giá cho những ai chưa yêu, sẽ yêu và đã yêu.
Xem thêm:
Đọc – hiểu bài thơ Đôi Dép
Khổ thơ 1
Với ngôn từ giản dị, giọng thơ nhẹ nhàng, tác phẩm ngay tức khắc gây ấn tượng với người đọc từ những dòng thơ đầu tiên:
“Bài thơ đầu anh viết tặng em
Là bài thơ anh kể về đôi dép”
Trước kia, nói về sự bền chặt của tình yêu đôi lứa người ta thường ví von bằng các hình ảnh khác nhau như bầu với dầu, như đôi đũa ngọc,… Ở đây, tác giả Nguyễn Trung Kiên lại chọn hình ảnh đôi dép để giải bày lòng mình.
Và vì “khi yêu thì ai cũng là thi sĩ”. Với lý do này mấy ai nỡ lòng phản bác:
“Khi nỗi nhớ ở trong lòng da diết
Những vật tầm thường cũng viết thành thơ.”
Đến đây, bạn đọc khó có thể làm ngơ. Bởi tác giả đã trình bày vấn đề bằng phong cách trầm tĩnh và nghe rất hợp lý.
Khổ thơ 2 và 3
Và đây, hai đoạn thơ tiếp theo đề cập đến duyên nợ của hai chiếc dép rất sâu sắc:
“Hai chiếc dép kia gặp gỡ tự bao giờ
Có yêu nhau đâu mà chẳng rời nửa bước
Cùng gánh vác những nẻo đường xuôi ngược
Lên thảm nhung, xuống cát bụi, cùng nhau
Cùng bước, cùng mòn, không kẻ thấp người cao
Cùng chia sẻ sức người đời chà đạp
Dẫu vinh nhục không đi cùng người khác
Số phận chiếc này phụ thuộc ở chiếc kia.”
Hình tượng đôi dép lúc này rất phù hợp để truyền tải tình cảm và dụng ý của tác giả. Bởi nó gắn bó bên nhau và không rời dù trong bất cứ trường hợp nào.
Đôi dép vốn là một vật vô tri vô giác mà còn biết thủy chung với nhau như thế, thì vợ chồng sống với nhau phải hơn thế mới phải lẽ. Họ gắn bó trọn đời bên nhau, gcùng chia sẻ ngọt bùi, đắng cay trong cuộc sống. Vợ không thể sống thiếu chồng và chồng cũng không thể nào sống thiếu vợ.
Từ “cùng” được lặp đi lặp lại đến những 5 lần trong hai khổ thơ nhấn mạnh đến sự gắn bó bên nhau của vợ chồng trong mọi nẻo đường đời.
Khổ thơ 4 và 5
Sau những câu thơ đề cập đến sự cần thiết không thể tách rời của hai chiếc dép, tác giả buông câu thơ thật hay:
“Nếu ngày nào một chiếc bị xa lìa
Mọi thay thế đều trở nên khập khiễng
Giống nhau lắm nhưng người đi sẽ biết
Hai chiếc này chẳng phải một đôi đâu.”
Ở đoạn thơ này tác giả đã sử dụng cụm từ “khập khiễng”, “hụt hẫng”, “chênh vênh”,… để thể hiện cảm xúc của chính bản thân mình nếu chẳng may một trong hai người phải rời xa người kia trước.
“Cũng như mình trong những lúc vắng nhau
Bước hụt hẫng cứ nghiêng về một phía
Dẫu bên cạnh đã có người thay thế
Mà trong lòng nỗi nhớ cứ chênh vênh”
Với động từ “nghiêng” ta có thể cảm nhận rõ ràng được điều đó. Đó chính là sự thiếu cân bằng của cơ thể, là tình cảm của một người cứ nghiêng về phía người kia mà không cách nào cân bằng được.
Và có thể nói rằng không có ai có thể bù đắp được sự thiếu vắng này cả. Và đó cũng chính là sự gắn kết trong tình cảm vợ chồng.
3 khổ thơ cuối
Nói được ngần ấy điều qua hình ảnh đôi dép là đã nhiều, nhưng đã hết đâu. Mối tương đồng cuối cùng giữa “vật tầm thường” ấy và tình yêu chính là tính thủy chung:
“Đôi dép vô tri khăng khít song hành
Chẳng thề nguyện mà không hề giả dối
Chẳng hứa hẹn mà không hề phản bội
Lối đi nào cũng có mặt cả đôi.
Không thể thiếu nhau trên những bước đường đời
Dẫu mỗi chiếc ở một bên phải – trái
Như tôi yêu em ở những điều ngược lại
Gắn bó đời nhau vì một lối đi chung.
Hai mảnh đời thầm lặng bước song song
Sẽ dừng lại khi chỉ còn một chiếc
Chỉ còn một là không còn gì hết
Nếu không tìm được chiếc thứ hai kia.”
Chao ôi! Tình cảm của người làm thơ nồng nàn và say đắm đến vậy sao? Đó là những câu thơ không phải viết bằng lý trí mà bằng cảm xúc tột cùng.
Nếu như hình ảnh đôi dép ở đầu tác phẩm chỉ đơn thuần là một khái niệm đồ vật. Thì sau đó, tác giả đã liên tục xé nó ra thành “hai chiếc dép”, “chiếc này”, “chiếc kia”, “một chiếc” rồi “hai chiếc” để phân tích mối quan hệ giữa chúng một cách tĩ mĩ, khéo léo.
Còn “đôi dép” ở cuối bài, sau bao nhiêu thử thách khắt khe của số phận, đã hợp nhất thành một chỉnh thể không thể phá vỡ. Bởi nếu chỉ có một chiếc thì làm sao gọi là dép được?
Khi sự hòa hợp này mất đi, tình yêu lúc đó cũng không còn:
“Chỉ còn một là không còn gì hết”
Đó cũng chính là chân lý của cuộc sống này. Đó là triết lý sâu sắc được gợi lên từ hình tượng đôi dép rất thân quen.
Có rất nhiều bài thơ viết về tình cảm vợ chồng rất hay. Tuy nhiên bài thơ Đôi Dép là một trong những bài thơ hay nhất. Nó không chỉ ý nghĩa mà còn rất gần gũi, chân thực và cảm động.
Cảm nhận bạn đọc về bài thơ Đôi Dép
Nhà thơ Lê Minh Quốc đã có một nhận định rất hay về bài thơ như sau:
“Đến với một bài thơ hay, có nhiều đường đến và nhiều hướng để cảm nhận. Với tôi, tôi nghĩ trong đời nếu có một người để mình da diết thương, mình cuồng nhiệt yêu, mình điên cuồng nhớ,… thì đó đã là một hạnh phúc.
Hạnh phúc vì tin rằng dù được hoan lạc yêu hay não nùng tình phụ thì những cuộc tình đẹp vẫn tồn tại và có thật ở trên đời. Trong suy nghĩ đó, tác giả Nguyễn Trung Kiên là một người hạnh phúc. Anh đã gieo cho bạn đọc một niềm tin như thế.”
Bên cạnh đó, bài thơ Đôi Dép đã để lại một dư âm sâu sắc trong lòng người đọc qua các dòng cảm nhận như:
Hy vọng những thông tin trên của Tmdl.edu.vn đã giúp bạn hiểu rõ hơn về bài thơ Đôi Dép. Theo dõi Tmdl.edu.vn để đón đọc những bài viết thú vị khác nhé!
