Ngày mồng hai tháng chín năm một chín năm sáu chín, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần giữa cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đầy gay cấn, khốc liệt của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Niềm tiếc thương to lớn, bất thần cho cả dân tộc. Tin dữ tới với Tố Hữu lúc anh đang điều trị tại bệnh viện Việt Xô. Trời mưa tầm tã, ngôi nhà sàn vắng lặng, ko khí tang thương bao trùm bài thơ đã truyền cảm hứng cho một tiếng khóc dài, một tiếng khóc lớn, một bài điếu văn hào hùng kết nối hàng triệu trái tim. là xúc cảm. Những bài thơ có trong sách Đi đấu tranh Năm 1972.
Nhan đề của bài thơ là một câu văn ngắn hai tiếng có dấu chấm than như một tiếng nấc nghẹn ngào tới tột đỉnh của nỗi đau thương. Đó là tiếng gọi được thốt ra rất tự nhiên từ sâu thẳm xúc cảm của tâm hồn như người ta vẫn gọi mẹ! Bố! Đây cũng là cách xưng hô thân thuộc của Tố Hữu.
Tiếng khóc đau thương nặng nề mở đầu bằng những lời tâm tư, tâm tư của người đàn ông với bố:
Những ngày qua đớn đau lúc phải nói lời chia tay.
Đời là nước mắt, trời mưa
Chiều nay tôi chạy về thăm Bác
Làm ướt vườn rau, mấy cây dừa.
Hai câu đầu vừa có thể nêu cụ thể vừa nói chung được nỗi đau rộng lớn, vô hạn đang bao trùm non sông. Thực tiễn trong những ngày diễn ra lễ tang Bác, trời mưa rất to, nhưng “nỗi đau mất mát này vô bờ bến” khiến người ta rơi lệ, tự nhiên, đất trời, cây cối, vạn vật cũng “rơi lệ”. Còn gì đau hơn là cứ để nước mắt tuôn rơi tương tự? nước mắt thi sĩ hòa vào dòng lệ đó… Tố Hữu về thăm Bác, về thăm lại ngôi nhà sàn… Động từ “chạy” diễn tả xúc cảm đớn đau tột cùng. Tôi ko thể tin được, tôi ko thể tin được. Lời nói được đặt đúng chỗ, đúng tình huống, đúng chỗ. Bước chân líu lo ko thể nhanh chân, vừa chạy vừa vấp ngã, đứng dậy sẽ vấp ngã … Nước mắt thi sĩ đọng lại trong nhịp thở gấp gáp, vội vã để mong, níu kéo … nhưng lúc đối diện với: ” vườn rau ướt lạnh cây dừa ”bỗng vỡ òa trong đau thương…
Dưới cơn mưa tầm tã, bước chân, dáng điệu, dáng vẻ của thi sĩ thật nao lòng:
Tôi lại đi theo trục đường sỏi thân thuộc
Đi tới cầu thang và nhìn lên
Các từ: “thời”, “tới”, “đứng”, “nhìn” là những động từ tiếp nối nhau diễn tả bước chân, dáng điệu, vội vã, hoang mang ko thể tưởng tượng nổi của thi sĩ. Vì sao trục đường rải sỏi được sử dụng tới “lần”? Đau tới mức ko nhìn thấy được sao? Dạo bước vừa đi vừa khóc cho tới lúc tới được ngôi nhà sàn thân thuộc? Trong ngày tang lễ Bác Hồ, Chế Lan Viên cũng nói từ tận đáy lòng mình:
Ôi Tổ quốc trong giờ tang
Nỗi đau núi sông thấu trời …
Rất trí tuệ, nhưng xúc cảm thơ vẫn thiếu đi sự thân thiện thật tâm.
Theo dòng tâm trạng u buồn, cảnh vật cũng trở thành vắng lặng như sững sờ, giật thót trong nỗi mất mát quá lớn:
Chuông, chiếc chuông nhỏ vẫn đang kêu
Căn phòng yên tĩnh, rèm buông, đèn tắt.
Bác đi rồi hả Bác!
Mùa thu thật đẹp, bầu trời xanh đầy nắng
Miền Nam đang thắng lợi trong giấc mơ lễ hội
Đưa Bác vào thấy anh cười tươi.
Quả bưởi vàng ngọt ngào đó dành cho người nào
Còn người nào thơm hoa nhài
Bóng Bác đi đâu sáng sớm.
Xung quanh mặt hồ mây trắng bay …
Chuông ko còn reo, trong phòng vắng lặng, đèn tắt, những bông hoa bưởi và hoa nhài trở thành hiu quạnh vì ko có người nào tưới nước … Những nhân hóa đã gợi lên nỗi đau thấm đẫm cảnh vật, gợi xúc cảm tê tái của tác giả. , nỗi mất mát chơ vơ muốn được sẻ chia.
Bài thơ có sự ám ảnh giữa mơ và thực, một mặt ko tin Bác mất rồi vì cách mệnh miền Nam đang thắng lớn, Người đang lãnh đạo và mong muốn một ngày nào đó được về thăm, mặt khác phải tin cho thực tiễn. “Bóng Bác ở đâu” hiu quạnh. Cách gieo vần liền, gieo vần, sử dụng vần với các âm mở, nửa mở, khép kín, cách sắp xếp âm trầm ở cuối câu khiến phần đầu bài thơ như một dòng xúc cảm. đau buồn, đau buồn trôi đi rất tự nhiên, rất thật tâm. Nỗi đau còn trĩu nặng lúc những từ “Bác ơi”, “Bác ơi”, câu cảm thán, câu hói được lặp đi lặp lại nhiều lần.
Từ xúc cảm, mạch thơ đã chuyển sang lí trí, thi sĩ tiếp tục đúc kết những trị giá đạo đức, tình yêu, lối sống Hồ Chí Minh. Con người đó, tình yêu đó đã tới mức quên mình:
Ôi, tôi ước gì tôi có thể thanh thản
Năm món súp để xoa dịu nỗi đau cuộc sống
Chú ơi, trái tim của chú thật lớn
Ôm trọn non sông, trọn kiếp con người.
Tôi ko buồn, tôi chỉ đau
Nỗi đau của đồng bào cả nước, nỗi đau của năm châu.
Chỉ lo mọi thứ như lòng mẹ
Cho hôm nay và cho ngày mai …
Bác sống như trời đất của chúng ta
Yêu từng bông lúa, từng bông hoa
Tự do cho mọi kiếp nô lệ
Sữa cho trẻ em, quà cho người già …
Phép phóng đại và phép hoán dụ đã tạo nên nhận thức: Tình mến thương của Bác là vô bờ bến: “mến thương muôn loài”, yêu mọi thế hệ, yêu từng cành cây, ngọn cỏ. Tình yêu đó là sự chăm sóc rất mến thương:
Tự do cho mọi kiếp nô lệ
Sữa cho trẻ em, lụa cho người già.
Tình yêu biểu lộ thành “nỗi sầu”, “đau”, “lo”, “nhớ”, “vui”, “yêu” trong lòng. Bác Hồ lo cho dân, cho nước, cho nhân loại, nỗi lo trở thành nỗi đau, nỗi đau cho dân tộc, lo cho phong trào cộng sản quốc tế, lo hôm nay và lo cho các thế hệ tương lai. Tác giả đã so sánh tấm lòng của Bác với nhân dân, non sông như tình mẹ con vô bờ bến, là một liên tưởng thật thú vị và tài tình. Nếu câu thơ “Chỉ lo mọi việc như lòng mẹ” là câu so sánh để bộc bạch tình cảm thì câu “Bác sống như trời bể của chúng ta” lại cô đọng đầy trí tuệ. Tố Hữu đã cảm thu được cái bao trùm và hết sức cơ bản trong cách sống của Hồ Chí Minh: con người vươn tới cái tự nhiên như trời đất, hữu hại với tự nhiên, vươn tới tầm cao kỳ diệu của lẽ sống. Rất thích hợp với giọng điệu ngợi ca, bài thơ có nhiều vần trong sáng, thanh cao, nhiều phép so sánh, hoán dụ, tạo nên những liên tưởng phong phú tới bất thần. Hình ảnh Bác tỏa sáng xinh tươi. Niềm tự hào của thi sĩ dẫn tới bao xúc cảm, truyền niềm tự hào tới người đọc ko ngừng …
Đoạn thơ tiếp tục khẳng định ý thức sáng sủa, yêu đời cao đẹp của Hồ Chí Minh bằng những tư tưởng và liên tưởng tài tình:
Bác vui như ánh sớm mai
Tận hưởng từng mầm với trái chín
Vui hát hòa cùng bốn biển
Ôm tất cả mọi thứ, chỉ quên chính mình.
Bạn cho chúng tôi tình yêu
Một cuộc sống trong sáng ko phải là vàng
Áo vải mỏng manh có hồn vĩnh cửu
Thần tượng bằng đồng lộ ra các lối đi.
Những câu thơ kết tinh, suy ngẫm thâm thúy về con người và lối sống của Bác. Đó là kết quả của sự hiểu biết và thân thiện của tác giả về Bác trong những năm kháng chiến ở Việt Bắc nhưng mà ko một thi sĩ Việt Nam nào có được. Bài thơ mô tả một con người giản dị, cao cả và lớn lao. Người ta ko sống cho mình “một cuộc đời trong sáng” với chiếc áo sơ mi kaki bạc màu. Vẻ ngoài giản dị nhưng tâm hồn cao cả ko gì có thể đong đếm được. Bác sống giữa đời thường, giữa hàng triệu người, đâu đâu cũng cần tượng đồng. Đơn giản là vậy, vẻ đẹp cũng vậy, những so sánh tương phản đã được diễn tả khá tài tình. Một thi sĩ Ấn Độ đã từng ngưỡng mộ ông: “Vị thánh sống nghìn đời, vị ân nhân của muôn dân”.
Bài thơ trở về với xúc cảm tang thương nhưng bình lặng, tự chủ, đau thương gắn với niềm tin, thi sĩ nguyện mãi mãi đi theo trục đường Bác đã vạch ra:
Ôi Bác Hồ, những buổi chiều muộn
Bao nhiêu nghìn USD nhớ Bác
Ra đi, Bác bảo còn trẻ
Ý tôi là tôi ko dám khóc nhiều.
Bác đi theo tổ tiên
Toàn cầu Marx Lenin Người quý ông
Vầng hào quang đỏ tô điểm thêm cho núi sông
Cùng nhau dẫn dắt chúng ta về phía trước.
Nhớ đôi giày xưa mang nặng ân tình.
Yêu Bác, lòng ta thêm trong sáng
Cầu mong bạn có thể tiếp cận với Ngài mãi mãi
Vững vàng như đỉnh của dãy Trường Sơn.
Anh đó đã cực khổ rất nhiều, nhớ anh đó rất nhiều và ko thể quên tuân theo ý anh đó:
Còn non, còn nước, còn người
Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày.
Tình Bác sâu nặng, nhưng nghĩa nước non còn trên vai, phải nén đau thương. Thi sĩ thực sự tin tưởng vào mình lúc nghĩ về Bác. Người là ánh sáng tỏa sáng của núi sông dẫn dắt con thuyền Cách mệnh Việt Nam đi tới thắng lợi hoàn toàn. Nghĩ về Bác, Tố Hữu đã nói lên một chân lý lớn lao và quan trọng:
Yêu Bác, lòng ta thêm trong sáng
Đó cũng là tư tưởng để chân lý dân tộc, sức mạnh dân tộc, khả năng dân tộc vững chắc như dải Trường Sơn, mãi mãi cao như núi Trường Sơn.
Bài thơ khép lại. Bốn mươi năm đã trôi qua, tiếng khóc lớn vẫn tồn tại, một Con người lớn lao vẫn tồn tại. Chú! đã trở thành tuyệt tác sống mãi với thời kì, sống giữa hàng triệu con người Việt Nam. Chú! là một bài điếu văn người hùng!
Bạn thấy bài viết “Bác ơi!” – Bản điếu văn bi tráng
Việt Nam / Lớp 12 » Tố Hữu » Bác ơi!
có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về “Bác ơi!” – Bản điếu văn bi tráng
Việt Nam / Lớp 12 » Tố Hữu » Bác ơi!
bên dưới để tmdl.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường Trung Cấp Nghề Thương Mại Du Lịch Thanh Hoá
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: tmdl.edu.vn
