Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa

Sọ Dừa là một truyện cổ tích thần kì, cũng như những truyện cổ tích thần kì khác, yếu tố kì ảo thường phong phú và tham gia vào sự tăng trưởng của tình tiết. Trong truyện Sọ Dừa, tác giả dân gian đã sử dụng nhiều yếu tố kì ảo: Bà mẹ uống nước trong cái sọ dừa, thụ thai rồi sinh ra Sọ Dừa ko có đầu, mình, chân, tay, chỉ là một cục thịt tròn lăn lông lốc nhưng biết nói; Sọ Dừa có thể trút lốt thành một thanh niên tuấn tú, tuấn tú, thổi sáo giỏi, chăn bò khéo; hoá phép ra nhiều vàng bạc, lụa đào, biến ngôi nhà tồi tàn lụp sụp thành nhà cao cửa rộng, có kẻ hầu người hạ; hai con gà biết gáy tiếng người méc cho Sọ Dừa vào đảo đón vợ.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Những yếu tố kì ảo kể trên có tác dụng làm cho truyện thêm thu hút người nghe. Hơn nữa, nó làm cho truyện tăng trưởng và kết thúc theo mong ước của nhân dân. Chẳng hạn, nếu ko có yếu tố kì ảo thì một người dị hình như Sọ Dừa làm sao có thể bỗng chốc trở thành một chàng trai tuấn tú tuấn tú, hay ngôi nhà lụp sụp của hai mẹ con Sọ Dừa làm thế nào chỉ trong một đêm có thể trở thành một tòa nhà lớn và sang trọng được…

2. Mở đầu truyện Sọ Dừa, tác giả dân gian kể rằng, ở làng nọ có hai vợ chồng nghèo đi ở cho phú ông. Một hôm người vợ vào rừng hái củi, khát nước quá nhưng chẳng tìm đâu ra nước, chỉ có cái sọ dừa bên gốc cây đựng đầy nước mưa. Bà đành phải uống, thế rồi có mang và sinh ra Sọ Dừa. Đó là sự ra đời ko phổ biến, nhờ sự tham gia của yếu tố kì ảo. Sự ra đời đó thường báo hiệu một số phận khác thường của nhân vật cổ tích. Đằng sau nhân vật Sọ Dừa là cái nhìn đầy trắc ẩn và nhân đạo của nhân dân đối với những người có hình thức xấu xí và số phận xui xẻo mắn.

3. Sọ Dừa tuy là một người dị hình, xấu xí, nhưng chàng cũng là một người có tài. Tài năng của chàng trước hết là lao động giỏi. Chàng chăn bò rất giỏi, trình bày qua cụ thể: đàn bò của chàng, con nào con nấy ăn no phệ tròn. Chàng cũng là người thổi sáo rất hay: tiếng sáo véo von khiến cô Ba ngạc nhiên và tò mò phải quan tâm và đem lòng yêu. Chàng cũng là người có phép lạ, tạo ra nhiều biến hoá kì lạ. Những phép lạ đó vừa trình bày ước mơ bay bổng của tác giả dân gian, vừa là sự thần thánh hoá, kì ảo hoá những thành công lao động của con người.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

– Giữa hình dạng xấu xí của Sọ Dừa với tài năng của chàng chưa tương xứng với nhau, nhất là theo quan niệm thẩm mĩ dân gian. Sọ Dừa là người có tài năng kì lạ và phẩm chất tốt đẹp của người lao động nhưng vẻ ngoài của chàng lại quá xấu xí. Sự ko tương xứng đó bộc lộ một triết lí dân gian thâm thúy. Đó là, ko nên nhìn con người chỉ qua hình thức bên ngoài, cần phải nhìn nhận và giám định con người ở nội dung, ở phẩm chất và tài năng của họ. Tuy nhiên, cũng theo quan niệm thẩm mĩ dân gian, cái tốt luôn đồng hành với cái đẹp. Quan niệm đó là, người tốt người giỏi nhất mực phải là người đẹp, đã là người đẹp thì nhất mực phải đẹp từ phẩm chất tới hình thức và trái lại. Trong truyện cổ tích ko có người nào chỉ đẹp về nội dung hoặc chỉ đẹp về hình thức nhưng thôi. Vì vậy, hình thức xấu xí ko cần trổ tài năng và hạnh phúc của Sọ Dừa, song tác giả dân gian vẫn ko để cho một người giỏi như chàng phải mãi mang cái vỏ xấu xí tương tự. Cuối cùng, Sọ Dừa cũng trút bỏ vĩnh viễn cái lốt xấu xí để trở thành một chàng trai tuấn tú, tuấn tú thích hợp với quan niệm thẩm mĩ của nhân dân.

Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa – Mẫu 3

“Sọ Dừa” là một truyện cổ tích rực rỡ và lạ mắt trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam. Rực rỡ và lạ mắt về tình tiết, thu hút về các tình tiết, yếu tố li kì nhưng lại rất đời, đan xen vào nhau tạo nên nhiều tình huống đã tô đậm cảm hứng nhân văn, ước mơ và niềm tin về một sự đổi đời, về hạnh phúc tỏa sáng tâm hồn mỗi chúng ta lúc nghĩ về số phận, thân phận, về những nhân vật “nhỏ nhỏ” như chàng Sọ Dừa trong cổ tích.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Yếu tố thần kì, tính chất thần kì trong truyện “Sọ Dừa” ko phải do một lực lượng siêu tự nhiên như Phật trong “Tấm Cám”, như Tiên ông trong “Cây tre trăm đốt”, như Ngọc Hoàng… trong truyện “Thạch Sanh”, v.v… nhưng là ở tự thân nhân vật Sọ Dừa, là ở những khả năng tiềm tàng, tiềm tàng trong tâm hồn và tính cách nhân vật. Hai con gà biết gáy và biết truyền tin từ hai quả trứng do quan Trạng trao lại cho vợ trước lúc đi sứ, cũng ko giông con chim phượng hoàng biết nói trong truyện “Cây khế”. Yếu tố thần kì là sức mạnh vươn lên, là khát vọng được làm người, được sống trong hạnh phúc và sự toàn thiện toàn mĩ của nhân vật Sọ Dừa.

Hai mẹ con Sọ Dừa để lại trong lòng ta nhiều ấn tượng tuyệt đẹp. Sọ Dừa, một tuổi thơ đầy xấu số. Mồ côi bố, gia đình nghèo khổ, mang dị hình dị hình rất đáng thương: “ko chân ko tay, tròn như một quả dừa…Lớn lên, Sọ Dừa vẫn ko khác lúc nhỏ, “cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì!”. Đứa con là hột máu cắt đôi của mẹ, là sự kết tụ bao tình thương của mẹ hiền. Thế nhưng có lúc bà mẹ Sọ Dừa lại “toan vứt” Sọ Dừa đi, vì bà “buồn lắm”. Nỗi khổ tâm đó, thảm kịch đó kể làm sao cho xiết được? Câu nói trước tiên của một em nhỏ dị hình là một câu nói kêu thương, muốn được làm người, muốn được sống mãi kế bên mẹ hiền: “Mẹ ơi, con là người đấy. Mẹ đừng vứt con đi nhưng tội nghiệp”. Câu nói thứ hai của Sọ Dừa là câu nói khẳng định chất người của mình, khả năng lao động của mình, mặc dù ko có chân, ko có tay: “Gì chứ chăn bò thì con chăn cũng được…”. Và thật sự Sọ Dừa đã chăn bò giỏi. Chú chẳng quản nắng mưa. Đàn bò của phú ông ngày một trở thành mập ú. Phú ông “mừng lắm”. Mẹ già chắc là vui tươi nhiều hơn.

Còn chúng ta, người nào nhưng chẳng ngạc nhiên thú vị? Kì diệu thay, từ một mục đồng, Sọ Dừa có lúc trở thành “một chàng trai tuấn tú đang ngồi trên chiếc võng đào mắc vào hai cành cây, thổi sáo cho đàn bò gặm cỏ”. Sọ Dừa đã trở thành một Tiên đồng vừa chăn bò vừa thổi sáo, thổi khúc nhạc Thiên thai. Hình dáng thì “tuấn tú”, tâm hồn thì yêu đời, tính cách thì siêu phàm. Người đời ko thể biết. Mẹ hiền cũng chẳng hay. Chỉ có người đẹp – cô gái út của phú ông là nghe được tiếng sáo véo von và biết được hình ảnh chàng trai tuấn tú đang ngồi trên võng đào thổi sáo “ko phải là người phàm trần”. Tình tiết này là mộng hay thực? Tính lạ mắt của truyện “Sọ Dừa” trước hết là ở tình tiết đó. Câu nói thứ ba của Sọ Dừa là “giục mẹ tới hỏi con gái phú ông làm vợ” vào cuối mùa ở. Sính nghi nhưng phú ông nói ra là một thử thách vô cùng to lớn đối với mẹ con Sọ Dừa. Thế nhưng đúng ngày hứa hẹn, túp lều của hai mẹ con đã trở thành một tòa nhà ngói năm gian to đẹp, có hàng chục gia nhân ăn mặc lộng lẫy đủ màu sắc cùng hai mẹ con Sọ Dừa đem sính nghi sang nhà phú ông. Một lễ ăn hỏi hiếm có xưa nay: “một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn phệ, mười vồ rượu tăm”. Chẳng do Tiên, Phật ban cho. Lễ vật đó là do phép lạ của Sọ Dừa nhưng có. Sọ Dừa đã cưới được con gái phú ông, cô út xinh đẹp. Trong lễ cưới, Sọ Dừa đã cởi lốt “sọ dừa” nhưng trở thành một chàng trai tuấn tú tuấn tú. Cả hai họ đều “sửng sốt, mừng rỡ”.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Từ một kẻ dị hình, ko có tay chân, chỉ biết lăn…, Sọ Dừa dần dần chuyển đổi thành mục đồng, biết thổi sáo, biết yêu rồi lấy được vợ đẹp, thay hình đổi dạng, trở thành một chàng trai tuấn tú tuấn tú. Đó là một sự đổi đời, đổi kiếp rất kì lạ, kì diệu của Sọ Dừa. Hầu như tình tiết nào cũng bao phủ yếu tố hoang đường, mộng ảo. Cảnh lấy vợ của Sọ Dừa đã trình bày ước mơ của nhân dân ta từ bao đời nay: Muốn được làm người, muốn được sống trong hạnh phúc.

Sọ Dừa ko chỉ có phép lạ, có chất người nhưng còn có nhiều tài năng. Sau ngày cưới vợ, tài năng của chàng ngày một phát lộ và tăng trưởng. Ca dao cổ có câu nói lên ước mơ của các cô gái ngày xưa về đường tơ duyên:

“Chẳng tham ruộng cả ao liền,
Tham vì cái bút, cái nghiên anh đồ”.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Đó cũng là ước mơ của cô út. Sọ Dừa là một người chồng lí tưởng của cô út. Rất thông minh, ngày đêm miệt mài đèn sách. Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên. Sọ Dừa còn có tài làm quan nên được nhà vua cử đi sứ. Sọ Dừa là nhà tiên tri. Con dao, hòn đá lửa, hai quả trứng gà nhưng quan trạng đưa cho vợ, kèm theo lời dặn “phải giắt luôn trong người… ” đã trình bày tài năng đó. Nhờ những thứ phổ biến đó nhưng lúc cô út bị hai người chị độc ác, tàn nhẫn đẩy xuống biển, cô đã có đủ phương tiện để tự cứu, được sống sót, được gặp lại chồng. Quan trạng Sọ Dừa sau lúc đi sứ về, tuy biết rõ “tim đen” và hành vi tội tình của hai người chị vợ, vẫn xử sự một cách tế nhị và khoan thứ. Một mặt, quan trạng giấu kín vợ trong buồng, mặt khác vẫn gặp mặt hai người chị vợ, nhưng “ko nói gì”. Sau đó quan trạng mới cho vợ xuất hiện, chào hai chị và mọi người đang dự tiệc… Ko mắng chửi. Ko trả thù. Thế nhưng hai người chị vợ cảm thấy xấu hổ, bỏ nhà trốn đi biệt xứ. Cái kết có hậu của truyện “Sọ Dừa” vừa ca tụng sự bao dung khoan thứ của quan trạng, đồng thời trình bày tấm lòng đức độ, hồn hậu của nhân dân.

Truyện cổ tích “Sọ Dừa” có bao yếu tố hoang đường, có bao tình huống thu hút. Mạch truyện và tình tiết tăng trưởng hợp pháp, tự nhiên. Sọ Dừa – người ở chăn bò – tiên đồng thổi sáo – có chĩnh vàng cốm… để hỏi vợ, rồi cưới vợ, trở thành chàng trai tuấn tú – đỗ trạng nguyên, vua cử đi sứ… Người mẹ, người vợ được nói tới rất giàu tình thương, nhân hậu và vị tha, nhẫn nhục và dũng cảm tháo vát. Uống nước đựng trong cái sọ dừa nhưng người nữ giới ngoài 50 tuổi thụ thai rồi đẻ ra một đứa nhỏ ko chân ko tay… nhưng biết chăn bò. Sọ Dừa hóa thành một tiên đồng ngồi trên võng đào thổi sáo, đã hóa phép để có một sính nghi sang trọng gồm một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn phệ, mười vò rượu tăm… Sọ Dừa trở thành một chàng trai tuấn tú lúc cưới vợ… và con gà gáy tiếng người trên hoang đảo… Đó là những yếu tố hoang đường tạo nên sự thu hút, cảm hứng nhân văn, và ước mơ đổi kiếp, đổi đời được sống trong hạnh phúc – là ước mơ của nhân dân ta bao đời nay.

“Sọ Dừa” là một truyện cổ tích thần kì, một giấc mơ đẹp.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Phân tích truyện cổ tích Sọ Dừa – Mẫu 4

Truyện cổ tích là một trong các thể loại văn học dân gian kể về cuộc đời của một số mẫu nhân vật thuộc các loài động vật, thực vật, những người dị hình kì tài, những kẻ xấu số, những người khù khờ nhằm giảng giải tên, đặc tính sinh hoạt, hoặc để khuyên bảo con người hướng thiện. Sọ Dừa thuộc loại mẫu nhân vật dị hình dị hình nhưng có kì tài. Thông qua cuộc đời của Sọ Dừa, người ta trông thấy quan niệm ở hiền gặp lành, ác giả ác báo của ba cô gái con của phú ông, nhân vật ông chủ giàu có của Sọ Dừa.

Phần đầu câu chuyện, tác giả dân gian giới thiệu tính tình và gia đạo của cha mẹ Sọ Dừa. Họ là đôi vợ chồng tuổi ngoài năm mươi nghèo, tính tình hiền từ, đi ở cho một nhà phú ông. Một hôm người vợ vào rừng đống củi, khát nước nhưng ko tìm thấy suối, lại thấy sọ dừa đầy nước nằm bên gốc cây nên bà bưng lên uống và rồi có mang. Chuyện mang thai của bà thật kì lạ. Đây là kiểu nhân vật thường xuất hiện trong các nhân vật thần thánh, kì tài làm cả người lớn và con trẻ đều muốn nghe, đều tò mò muốn đọc những trang sách tiếp theo.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Chẳng bao lâu, chồng bà mất. Bà sinh ra một đứa nhỏ ko chân ko tay, người tròn như một quả dừa, bà buồn lắm toan vứt đi thì đứa nhỏ bảo: “Mẹ ơi, con là người đấy. Mẹ đừng vứt con đi nhưng tội nghiệp”. Lại một cụ thể đặc trưng cậu nhỏ sinh ra ko giống người phổ biến. Chính cụ thể này đã giảng giải vì sao cậu lại mang tên Sọ Dừa. Người mẹ nào ko buồn lúc đứa con sinh ra mang thân hình dị hình? Chính bởi vậy, bà muốn vứt bỏ đi cũng là lẽ thường tình. Thế nhưng cậu nhỏ đã van xin mẹ, lời cầu xin chính là mong muốn sự từ tâm, từ đức của người mẹ. Nhờ thế cậu được mẹ nuôi.

Tuy nhiên với cuộc sống nghèo khổ, lúc nuôi con mình tới bảy tám năm nhưng con ko lớn khôn thì người mẹ nào chẳng than. Sọ Dừa đã nghe được và cậu đã lên tiếng.

“Gì chứ chăn bò thì con cũng chăn được. Mẹ cứ tới bảo phú ông cho con tới ở chăn bò”

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Nghe lời con, bà mẹ tới hỏi phú ông. Phú ông có vẻ ngần ngại. Đó là tâm lí chung của người có của, người giàu thường có tính tham. Phú ông so hơn tính thiệt nhưng vẫn quyết định “Thôi cứ thử xem sao?”. Thế là Sọ Dừa tới ở nhà phú ông và lo việc chăn bò. Nguyên nhân này dẫn tới kết quả nọ, câu chuyện cứ thế tiếp tục. Hình ảnh hằng ngày Sọ Dừa, lăn đi lăn về mới dễ thương làm sao! “Cậu chăn bò rất giỏi” thế mới nói rằng người có tật về hình dạng nhưng thường rất có tài. Con bò nào cũng mập mạp và ko mất một con. Điều này khiến phú ông mừng lắm, phú ông đã mở đầu thay đổi về thái độ của mình với Sọ Dừa.

Ngày mùa tới, tôi tớ ra đồng làm hết nên đó là lí do nhưng ba cô gái của phú ông phải thay phiên nhau mang cơm ra đồng cho Sọ Dừa. “Hai cô chị khắc nghiệt kiêu kì thường hắt hủi Sọ Dừa, còn cô em út tính tình tử tế, tốt bụng hay thương người nên đối xử với Sọ Dừa rất tốt”. Đây là câu văn ngắn gọn mô tả phần nào tính cách của các cô con gái phú ông.

Một hôm, cô út mang cơm tới chân đồi thì nghe thấy tiếng sáo véo von. Cô rình xem thì thấy một chàng thanh niên tuấn tú tuấn tú đang ngồi thổi sáo. Lúc nghe thấy tiếng động, thanh niên đó bỗng trở thành Sọ Dừa.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

Người đọc có thể tự hỏi vì sao chỉ có cô em nghe được tiếng sáo nhưng hai cô chị lại ko nghe được. Phải chăng Sọ Dừa đã cảm thu được tình mến thương chân tình nhưng cô út đã dành cho mình? Rồi chàng tới giục mẹ tới hỏi con gái phú ông làm vợ. Bà mẹ ko thể tin được rằng đàn ông mình sẽ cưới được con gái phú ông nhưng vì thương con, bà đành chấp nhận. Còn phú ông thì cười, vẻ mỉa mai và thử thách: “Ừ được muốn lấy con gái ta hãy về sắp đủ một chĩnh vàng cốm, mười tấm lụa đào, mười con lợn phệ, mười vò rượu tăm mang lên đây!”.

Nghèo như mẹ con Sọ Dừa thì làm sao có được những thứ quý giá tương tự. Làm như thế để ông khỏi phải nói lời từ chối và cũng ko bị coi là kẻ hám giàu chê nghèo. Cả mẹ của Sọ Dừa cũng bảo gạt phắt chuyện này đi nhưng bà cũng ko hiểu sao lại có những đồ lễ đó và cả chục mĩ nhân vào đúng ngày. Tưởng như đã từ chối được vậy nhưng sinh lễ đã làm ông hoa cả mắt. Ông tuần tự hỏi ý của từng người con gái, hai cô chị tỏ ý chê bai chỉ có riêng cô em thì tỏ ý chấp thuận. Phú ông đành nhận lễ. Tới đúng ngày cưới, Sọ Dừa tổ chức thật linh đình, nhưng tới giờ rước dâu chẳng thấy Sọ Dừa đâu cả nhưng chỉ thấy “một chàng trai tuấn tú tuấn tú cùng cô út của phú ông bước ra từ trong phòng rước dâu”. Một sự việc bất thần tương tự, người nào cũng vui tươi chỉ riêng có hai cô chị ghen tuông tức. Mang hình hài của Sọ Dừa, tới lúc trở thành người, chàng đã siêng năng học tâp, dùi mài kinh sử và đi thi, cuối cùng đỗ Trạng nguyên. Một phần câu chuyện đã coi như kết thúc, người hiền lành chịu xấu số cuối cùng đã tìm được hạnh phúc.

Thế nhưng, ở đó vẫn còn có sự ghen tuông tức. Nhân lúc quan trạng đi vắng hai cô chị rủ em út đi chèo thuyền, thực chất là hãm hại em mình. Nhớ lời chồng dặn lúc đi cô út mang theo “Một con dao, hai quả trứng và một hòn đá lửa”. Lúc ra tới giữa biển, hai cô chị đẩy em xuống và con cá kình đã nuốt cô út vào trong bụng nó. Sắn dao mang bên mình, cô út đã làm thịt con cá kình chui ra, dạt vào một hòn đảo và xẻ thịt cá kình ăn sống qua ngày. Hai quả trứng nở ra hai chú gà, một trống, một mái làm bạn với cô. Lúc thấy thuyền quan trạng đi qua, gà liền cất tiếng gáy:

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

“Ò ó o…
Phải thuyền quan trạng rước cô tôi về”

Sọ Dừa trông thấy là vợ mình, liền ghé thuyền vào đảo, gặp được vợ hiền. Về nhà trạng nguyên mở tiệc thết đãi, có cả hai cô chị. Nhưng lúc thấy vợ chồng Sọ Dừa bước ra, hai cô chị bỏ nhà đi biệt xứ vì xấu hổ.

Kết thúc câu chuyện đúng ý đồ người đọc và tâm lí người nghe với đạo lí: “Người ở hiền thì gặp lành”. Một chuỗi sự kiện diễn ra theo phép nhân quả thuận chiều thời kì. Lối kể chuyện thu hút, thu hút đã khiến người đọc cảm thấy tò mò và càng làm giàu thêm tấm lòng nhân ái của con người.

[wpcc-script type=”litespeed/javascript”]

5/5 – (532 đánh giá)

#Bài #văn #mẫu #lớp #Phân #tích #truyện #cổ #tích #Sọ #Dừa