Tham khảo tài liệu hướng dẫn làm văn phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng do Tmdl.edu.vn biên soạn gồm gợi ý cách làm bài, dàn ý chi tiết cùng một số bài văn mẫu hay về hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Đề bài: Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng
Bạn đang xem bài: Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng
Dàn ý Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
1. Mở bài:
– Giới thiệu về tác giả và tác phẩm Sóng
– Hình tượng sóng là hình tượng xuyên suốt bài thơ.
2. Thân bài:
a. Khái quát:
– Sóng là hình tượng trung tâm của tác phẩm, song hành cùng hình tượng em
– Thể hiện quy luật của tình yêu, nỗi khát khao, trăn trở về tình yêu và một niềm ước mong về một tình yêu vĩnh cửu, trường tồn.
b. Sóng – mang bản chất, quy luật của một người phụ nữ đang yêu (2 khổ đầu):
– Khổ 1: được tạo nên bởi những cặp từ đối lập “dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ”: bản chất của người con gái đang yêu, lúc nhẹ nhàng, đằm thắm, khi lại dữ dội, mạnh mẽ.
– Những tính chất này song hành cùng sống trong tâm hồn của người con gái
=> Hình tượng sóng mang nhiều trạng thái, xúc cảm khác nhau, biểu tượng cho tâm hồn và bản chất của người phụ nữ, ẩn chứa khát vọng tình yêu.
– Hai câu sau: “sông”: biểu tượng cho nơi chật hẹp, không thể thấu hiểu những khát vọng mãnh liệt của sóng, nên con sóng đã quyết liệt tìm đến với “bể” lớn.
=> Khát vọng được vươn tới tình yêu to lớn, đích thực của người phụ nữ, để có thể thấu hiểu được tầm vóc, bản chất của mình => bản lĩnh kiêu hãnh của người phụ nữ.
=> Yêu không phải bó hẹp trong một thứ xúc cảm, nó là sự thức tỉnh, là ý thức có được tình yêu, vươn tới những chân trời cao rộng hơn.
– Khổ 2: Tác giả so sánh con sóng của ngày xưa và nay, nhận ra rằng muôn đời sóng vẫn như thế, mãnh liệt, khát khao được vùng vẫy ở nơi rộng lớn “Ôi con …vẫn thế”.
– Cũng như sóng, trái tim yêu cũng luôn bồi hồi, khao khát tình yêu đích thực “Nỗi khát …ngực trẻ” =>đây là quy luật vĩnh hằng.
=> Hình tượng sóng trong hai khổ đầu diễn tả tình cảm tha thiết, rạo rực của một trái tim yêu, giai điệu nhẹ nhàng, êm ái, lúc dồn dập, mạnh mẽ. Âm điệu thơ dạt dào như tiếng sóng vỗ vào bờ. Thể hiện quy luật của tạo hóa và con người.
c. Sóng – sự trăn trở về cội nguồn của tình yêu (2 khố tiếp):
– Đứng trước biển lớn, người con gái băn khoăn tự hỏi chính mình nguồn cội của sóng, cũng băn khoăn khám phá chính mình, về người mình yêu và “biển lớn” tình yêu.
– Đặt câu hỏi, nhà thơ cũng tự trả lời theo lý giải của chính mình “Sóng bắt …nữa”. Sóng ở đây trở thành tình yêu, nỗi khát vọng cháy bỏng của nữ thi sĩ, “Gió” là khởi nguồn của “sóng”, “gió” tượng trưng cho xúc cảm giữa hai con người nhưng “gió” đến từ đâu thì không ai rõ.
=> Nguồn cội của “sóng”, của tình yêu thật khó lý giải “từ nơi…lên”, thật bí ẩn.
d. Nỗi nhớ trong tình yêu của người phụ nữ và tấm lòng thủy chung, tin tưởng:
– Con sóng cứ liên tiếp nối nhau xô vào bờ, tượng trưng cho nỗi nhớ bờ của sóng, từ bất cứ nơi nào cũng trào lên xô vào bờ “Con sóng …cách trở’.
=> Phạm vi không còn ở biển cả mênh mông mà còn mở rộng ra cả không gian và thời gian (dưới lòng sâu – trên mặt biển, ngày – đêm).
– Hình tượng sóng ở đây giống như thực thể sống, nhà thơ đã nhân hóa nó trở lên sống động, con sóng ấy không chỉ nhớ bờ dạt dào mà còn thao thức “không ngủ được”.
=> Nhấn mạnh nỗi nhớ thương da diết, biểu tượng cho tình yêu của người phụ nữ, luôn mãnh liệt, tha thiết, dạt dào như sóng biển.
– Người phụ nữ – nhân vật trữ tình còn bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ ấy qua lời thổ lộ “lòng em …thức” => Nỗi nhớ mãnh liệt, ăn sâu vào tiềm thức của người con gái, đến mơ cũng tưởng như đang thức.
=> Ở đây, sóng trở thành phương tiện biểu hiện cho tình yêu mãnh liệt của người phụ nữ đang yêu.
– Cặp từ đối xứng đối lập “xuôi – ngược” , điệp từ “dẫu”, “về” được nhà thơ sử dụng gợi lên hình ảnh của những con sóng và hành trình của nó ngoài đại dương =>con sóng cũng giống như người phụ nữ cứ mải miết trong hành trình tìm kiếm tình yêu đích thực của mình
– Cuối cùng thì dù ở nơi nào, lòng em cũng hướng về “anh” chờ đợi, thùy chung và tin tưởng, bằng tất cả sự chân thành và trái tim nồng nhiệt.
– Con sóng ngoài biển luôn vỗ vào bờ “dẫu muôn …trở” thì tình yêu của “em” cũng sẽ vượt qua tất cả để đến được với “anh ” – tình yêu đích thực của mình
=> Hình tượng con sóng là tình yêu mãnh liệt, tha thiết của người phụ nữ. Hình ảnh những con sóng vượt cách trở vỗ vào bờ như người con gái vượt khó khăn để tìm được tình yêu đích thực.
e. Khát vọng tình yêu vĩnh cửu qua hình tượng sóng:
– Nhân vật trữ tình cảm nhận được sự nhỏ bé, hữu hạn của mình trước thời gian “Cuộc đời ..qua”, đây cũng là sự trăn trở về lòng người trước cuộc đời “như biển …xa”.
– Thế nhưng, sâu trong đó, vẫn là niềm tin mãnh liệt về một tình yêu vững bền cùng thời gian, về sức mạnh của tình yêu sẽ vượt qua biển rộng.
– Ở khổ thơ cuối, sóng là hình tượng của tình yêu mãnh liệt với khát vọng được trường tồn mãi mãi. Khát vọng được tan ra, hòa mình vào biển lớn để trở lên bất diệt và đây có lẽ là khát vọng mạnh mẽ nhất của người phụ nữ.
=> Hình tượng sóng trong bài thơ được gợi ra liên tiếp biểu tượng cho người phụ nữ khi yêu, mãnh liệt và dạt dào, êm dịu, đằm thắm, khát vọng tìm được tình yêu đích thực, bất diệt. Bài thơ là tiếng lòng của người phụ nữ mong muốn vượt qua giới hạn của mình để hướng tới tình yêu đích thực.
f. Nghệ thuật:
– Âm điệu thơ như nhịp điệu của những con sóng đang gợn
– Lời thơ giản dị, trong sáng, giàu sức gợi.
– Các biện pháp nghệ thuật sử dụng hết sức tinh tế
3. Kết bài:
– Khẳng định lại ý nghĩa bài thơ.
Bài văn mẫu 1- Phân tích hình tượng sóng đặc sắc
Sóng vỗ vào bờ rì rào rì rào, ngàn năm nay vẫn luôn như thế, dường như sóng với bờ luôn gắn bó, luôn đi liền với nhau. Mượn hình ảnh những con sóng nối nhau liên tiếp xô vào bờ, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh đã dùng nó để nói lên nỗi khát khao tình yêu, những rạo rực, xôn xao, khắc khoải của một tình yêu nồng cháy trong lồng ngực người phụ nữ. Sóng là hơi thở miên man, trôi chảy, tràn ngập khắp những câu chữ trong bài thơ cùng tên của nhà thơ.
Sóng là biểu tượng, là hình ảnh xuyên suốt tác phẩm, song hành cùng với hình tượng em. Từng con sóng nhấp nhô, rì rào như tâm hồn của người phụ nữ đang yêu đang đứng trước biển Diêm Điền ngắm từng đợt sóng tung bọt trắng xóa. Sóng vô hồi, sóng bất tận, khi là “em”, khi lại là cái tôi của tác giả, khi lại đứng riêng một mình mà thể hiện xúc cảm của mình. Chung quy lại, sóng trong bài thơ thể hiện quy luật bất diệt của tình yêu, những nỗi thao thức, mong chờ, những niềm trăn trở và ước mơ về tình yêu vĩnh cửu của một trái tim yêu đang nồng nàn. Sóng chính là bài thơ khơi gợi cho một hồn thơ vừa nhẹ nhàng, êm dịu lại phong phú, sôi nổi của Xuân Quỳnh.
Sóng luôn ngàn đời vỗ triền miên, bất tận vào bờ cát:
“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Sóng cứ luôn dạt dào, cứ luôn thao thức cũng như bản chất của một người phụ nữ đang yêu. Tâm trạng bồi hồi, rạo rực, cháy bỏng trong lồng ngực ấy là tâm trạng khi yêu của một người phụ nữ hết lòng vì tình yêu. Tình yêu có lúc êm dịu như tơ nhung, có lúc lại dữ dội, ồn ào như con sóng gào thét, có khi lại tư lự, trầm tư trong suy nghĩ mênh mang. Các cặp từ đối lập “dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ” được Xuân Quỳnh sử dụng liên tục trong hai câu thơ đầu đã làm sáng tỏ cái bản chất của một con sóng hay cũng chính là bản chất của tình yêu của người phụ nữ. Những tính cách ấy đối lập nhau, song song cùng tồn tại, ấy vậy mà lại bổ sung cho nhau, tạo nên một tâm hồn đầy khao khát. Hình tượng con sóng mang đầy những xúc cảm, những trạng thái khác nhau, đối lập nhau, bổ sung cho nhau, biểu trưng cho tâm hồn, cho bản chất chân thành của người phụ nữ, ẩn chứa trong đó là khát vọng tình yêu bồi hồi, cháy bỏng.
Và hành trình của con sóng cứ tiếp nối, tiếp nối từ sông ra tới biển:
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Làm sao ở một nơi chật hẹp có thể thấu hiểu hết cái tôi của mình, có thể tìm được bản thân mình trong đó, vậy nên, con “sóng” quyết tâm chảy ra tận “bể” để mà vùng vẫy. Biển mênh mông, dạt dào, trời cao, biển rộng, sóng mới có thể tìm thấy chính mình với sức sống mạnh mẽ, với những khát khao cháy bỏng, to lớn. Sóng ở đây là biểu tượng cho khát vọng tình yêu đích thực của người phụ nữ. Con sóng biến hóa phức tạp, đa chiều thì tình yêu cũng vậy, cũng phức tạp và khó hiểu như thế. Khát vọng được vùng vẫy ở biển lớn tình yêu chính là bản lĩnh kiêu hãnh của người phụ nữ đang yêu. Bởi yêu không thể chỉ bó hẹp trong một thứ xúc cảm mà nó còn là sự tự ý thức, sự thức tỉnh trong khao khát có được tình yêu, khao khát được vươn mình tới những nơi rộng lớn với những cảm xúc mới mẻ.
Con sóng vẫn luôn rì rào nơi biển cả, vậy “con sóng ngày xưa” và “con sóng ngày sau” có gì khác biệt hay chẳng? Không, chẳng có gì khác biệt khi con sóng vẫn luôn triền miên và bất tận như thế. Một phép so sánh nhỏ của tác giả đã khiến cho ta hiểu rằng muôn đời trước, muôn đời sau, sóng vẫn dạt dào và mãnh liệt như thế. Và tình yêu cũng như con sóng kia, nỗi khát khao có được tình yêu cứ mãi dạt dào trong những trái tim trẻ tuổi. Đây là một quy luật vĩnh hằng:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Con sóng bước tới với đại dương để hiểu về mình cũng như “em” tới bên “anh” để hiểu rõ tâm hồn và trái tim của em, con người đích thực của em.
Hình tượng sóng trong hai khổ thơ đầu là sự diễn tả tình cảm tha thiết của một trái tim yêu đang rạo rực. Những nhịp điệu nhẹ nhàng, lúc êm dịu, lúc dữ dội như nhịp điệu của những con sóng đang vỗ vào bờ. Sóng, không chỉ thể hiện tình yêu, nó còn thể hiện cho quy luật vĩnh cửu vĩnh hằng của tạo hóa, cũng là của con người, của tình yêu: sóng luôn có mặt ở “bể” và khao khát yêu thương của con người cũng luôn luôn nồng cháy.
Thế nhưng, tình yêu bắt nguồn từ đâu, bắt nguồn từ khi nào, liệu có ai biết rõ? Những con sóng ngoài khơi xa bắt đầu từ đâu, liệu có ai biết chăng? Và thế là, người con gái băn khoăn tự hỏi bản thân mình hay cũng chính là hỏi những con sóng gợn:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Đó là lời băn khoăn về nguồn cội của sóng, của tình yêu, là những băn khoăn, trăn trở của người con gái muốn được khám phá chính mình, khám phá người mình yêu, khám phá biển lớn. Câu hỏi “khi nào ta yêu nhau”, một câu hỏi mà dường như không thể tìm được một lời lý giải hợp lý, bởi trong tình yêu đâu ai có thể biết trước được điều gì, đâu ai có thể cắt nghĩa được tình yêu:
“Làm sao cắt nghĩa được tình yêu
Có nghĩa gì đâu, một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu”
Ngay cả Xuân Diệu – ông hoàng của thơ tình cũng chẳng thể lý giải nổi tình yêu, chỉ một sớm một chiều là nảy nở rực rỡ.
Một câu hỏi mà như diễn tả được tất cả tâm trạng của những đôi trai gái yêu nhau, họ băn khoăn tự hỏi nhau, tự hỏi lòng mình, thế nhưng chẳng ai có thể biết. Nếu như “Sóng bắt đầu từ gió” thì “gió bắt đầu từ đâu”. “Sóng” là biểu tượng của tình yêu, là nỗi khát khao cháy bỏng của nữ thi sĩ, sóng bắt nguồn từ gió, tình yêu bắt nguồn từ những xúc cảm. Vậy xúc cảm bắt nguồn từ đâu? Chẳng ai có thể hiểu rõ! Chính nữ thi sĩ cũng chẳng thể biết được cảm giác tình yêu của mình bắt đầu từ khi nào! Vậy mới thấy cội nguồn của tình yêu, của “sóng” thật quá khó lý giải “từ nơi nào sóng lên”, thật bí ẩn biết chừng nào!
Tình yêu chân thành với những nỗi nhớ triền miên trong tình yêu cứ day dứt, cứ bồi hồi, chiếm trọn lấy không gian, trải dài cả chiều sâu, chiều rộng, bề nổi, bề chìm của thời gian:
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được”
Con sóng cứ liên tiếp nối nhau mà xô vào bờ, cũng giống như nỗi nhớ của những người đang yêu, ở bất cứ nơi đâu, sóng cũng trào lên mạnh mẽ, xô vào bờ cát. Phạm vi của sóng mở rộng ra cả không gian, thời gian “dưới lòng sâu – trên mặt biển, ngày – đêm”. Hình tượng sóng ở đây không đơn thuần là biểu tượng cho tình yêu nữa mà nó giống như một thực thể sống động. Nữ thi sĩ Xuân Quỳnh đã nhân hóa con sóng trở thành một nhân vật trữ tình với những xúc cảm của một con người thực thụ. Những nỗi nhớ bờ khiến sóng không thể đứng yên mà lúc nào cũng dạt dào vỗ vào bờ cát trắng. Thật tự nhiên, thật thơ mộng, đó là một quy luật không hề biến đổi qua năm tháng. Vì nhớ thương, con sóng cứ ngày đêm thao thức cùng thời gian, cùng đại dương mênh mông. Nỗi nhớ thương da diết trong tình yêu của người phụ nữ đã được Xuân Quỳnh nhấn mạnh trong hai câu thơ này. Tình yêu của người phụ nữ lúc nào cũng mãnh liệt, tha thiết như những con sóng ngoài biển cả.
Không chỉ bộc lộ qua hình ảnh của những con sóng, nhà thơ còn bộc lộ trực tiếp nỗi nhớ thương của mình qua lời thổ lộ:
“Lòng em nhớ tới anh
Cả trong mơ còn thức”
Nỗi nhớ đã ăn sâu, đi sâu vào trong tiềm thức của người phụ nữ, để đến trong mơ, ngẫm lại tình yêu đó cũng chợt mỉm cười hạnh phúc như đang còn thức, như đang mong nhớ người tình của mình.
Ở đây, con sóng trở thành một biểu tượng cho tình yêu của người phụ nữ, cũng dạt dào, mãnh liệt, mênh mông và liên tiếp như những con sóng ngoài đại dương đang nối nhau mà xô vào bờ.
Tiếp đến, nhà thơ dùng loại loạt những cặp từ đối lập nhau như “bắc – nam, xuôi – ngược” cùng các điệp từ “dẫu”, “về”, gợi lên hình ảnh của những con sóng cùng hành trình của nó ngoài đại dương xa xôi. Những con sóng cứ mải miết nối nhau gợi lên giữa mênh mông sóng nước, cũng như tình yêu của người phụ nữ và hành trình của cô đi tìm kiếm tình yêu đích thực của mình. Thế nhưng, dù ở bất cứ đâu, sóng cũng tìm cách để vỗ vào bờ, còn “em” dù ở nơi nào cũng luôn đăm đắm về phía “anh”. Nỗi nhớ tình yêu sẽ lấp đầy những khoảng trống về khoảng cách, khó khăn. Hình tượng con sóng ở đây lại chợt biến chuyển trở thành hình ảnh gợi lên sự chờ đợi thủy chung của người phụ nữ, “em” tin vào tình yêu của mình, tin tưởng bằng tất cả tình yêu chân thành, tha thiết nhất, bằng trái tim nhiệt thành.
Bao nhiêu con sóng ngoài khơi xa, “trăm nghìn con sóng nhỏ”, nhưng bất cứ ngọn sóng nào cũng luôn vỗ vào bờ, dù có vượt qua bao nhiêu gian nan, khó khăn và trắc trở. Tình yêu của “em” cũng vậy, “em” bằng lòng vượt tất cả để tìm đến được với tình yêu đích thực của mình.
“Ở ngoài đại dương kia
Trăm nghìn con sóng nhỏ
Con nào chẳng tới bờ
Dẫu muôn vàn cách trở”
Hình tượng con sóng cũng là hình tượng của một tình yêu mãnh liệt, tha thiết của người phụ nữ. Hành trình tìm vào bờ của những con sóng, cũng là hành trình người phụ nữ đi tìm tình yêu của mình với một trái tim tha thiết nhất.
Yêu là thế, mãnh liệt, dạt dào là thế, nhưng không biết được tình yêu ấy có bền vững chăng? Vậy nên, sau tất cả những khát khao về sự tìm kiếm một tình yêu đích thực, người phụ nữ lại trăn trở về khát vọng có được một tình yêu vĩnh cửu. Nhìn những đám mây bay ngang qua mặt biển, những con sóng đang gợn lăn tăn mà nhân vật trữ tình chợt cảm thấy sự ngắn ngủi, nhỏ bé, sự hữu hạn của cuộc đời mình trước thời gian:
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa”
Cuộc đời là một hành trình dài thế nhưng không phải là mãi mãi, “năm tháng” vẫn vội vã qua đi, nhanh đến nỗi chính như Xuân Diệu cũng đã từng ước để thời gian ngừng lại:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”
Từng dòng thơ của Xuân Quỳnh cũng là từng lời trăn trở của nữ thi sĩ về lòng người trước cuộc đời. Biển dẫu rộng mênh mông là thế, mây cũng chẳng dừng chân ở lại vậy thì con người làm sao có thể biết trước được lòng người khác giữa những mênh mông của cuộc đời này?
Thế nhưng, sâu trong tâm hồn người phụ nữ vẫn có một niềm tin mãnh liệt với tình yêu của mình, sức mạnh của tình yêu sẽ giúp đôi lứa vượt qua cả không gian, thời gian để mãi mãi vững bền về sau. Những con sóng ở đây như nói hộ tấm lòng của người con gái:
“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ”.
Sóng lại trở lại là hình tượng của một tình yêu mãnh liệt với một khát vọng được trường tồn. Tình yêu được tạo nên từ những nỗi nhớ thương, từ những con “sóng” nhớ bé, thế nên, nhà thơ ước tình yêu ấy “tan ra” hòa chung với biển lớn tình yêu để trở lên bất diệt. Và đây có lẽ là khát vọng tha thiết và mãnh liệt nhất của người phụ nữ.
Hình tượng sóng trong bài thơ được gợi ra liên tiếp, là biểu tượng cho tình yêu của người phụ nữ đang yêu: mạnh mẽ, êm dịu, đằm thắm. Song hành với đó là khát vọng tìm được tình yêu đích thực, bất diệt trường tồn. Bài thơ là tiếng lòng của một người phụ nữ mong muốn vượt qua tất cả những giới hạn của thời gian, con người, không gian để hướng đến tình yêu vĩnh cửu, đích thực.
Ngay cả nhan đề của bài thơ, Xuân Quỳnh cũng đặt là “sóng”, tất cả âm điệu của bài thơ, nhịp điệu thơ đều nhịp nhàng như tiếng những con sóng vỗ vào bờ. Nhịp thơ hồn nhiên, trong sáng, mạch thơ dìu dặt, êm đềm như âm điệu của những con sóng trên đại dương hay cũng là những con sóng ở trong lòng người phụ nữ.
Đặt bài thơ vào những năm 1967 khi mà cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang vào những hồi gay cấn nhất, ta mới hiểu được ý nghĩa nỗi khát khao tình yêu của người phụ nữ đến nhường nào.
Khép lại bài thơ, có một dư âm vẫn còn vang vọng mãi trong lòng người đọc chúng ta. Đó là dư âm về một người phụ nữ với một tấm lòng thủy chung, và khát vọng tình yêu mãnh liệt, khao khát có được tình yêu đích thực của đời mình. Với bài thơ này, Xuân Quỳnh xứng đáng trở thành một trong những nữ thi sĩ xuất sắc nhất trong nền thi ca Việt Nam.
Mô tả cuối: Sóng là bài thơ đặc sắc nhất của nhà thơ Xuân Quỳnh, đặt trong hoàn cảnh đất nước đang trong giai đoạn chiến tranh ác liệt, bài thơ không chỉ là tình yêu giữa đôi lứa mà còn là tình yêu của cái tôi với đất nước. Cùng tìm hiểu thêm các bài viết Bình giảng bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh, Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng để hiểu rõ thêm về tác phẩm này của nữ thi sĩ.
Bài văn mẫu 2 – Phân tích hình tượng sóng chi tiết
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ khá nổi tiếng, xuất hiện trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Xuân Quỳnh có một giọng thơ rất duyên, vừa đằm thắm, vừa dịu dàng như chính tính cách của chị.
Đề tài tình yêu luôn thu hút nhiều thi nhân. Tất cả là để tìm câu trả lời cho tình yêu là gì và tình yêu bắt đầu từ đâu. Với Xuân Diệu: Làm sao định nghĩa được Tình yêu… Xuân Quỳnh đến với thơ tình là để bày tỏ niềm khao khát về một tình yêu lý tưởng, lại vừa hướng tới một hạnh phúc đời thường giản dị và thiết thực. Hình tượng “sóng” trong bài thơ đã thể hiện thật sinh động và hấp dẫn tâm trạng của người con gái đang yêu, bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu.
Phân tích hình tượng sóng để cảm nhận vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu:
* Hình tượng “sóng” và “em”:
Những khổ thơ đầu tiên nhân vật trữ tình đang đối diện với sóng, cảm nhận về sóng, tìm thấy mối liên hệ giữa sóng và khát vọng tình yêu.
– Hình tượng sóng ở khổ thơ đầu mang ý nghĩa tượng trưng cho tính khí và bản lĩnh của người phụ nữ. Con sóng là hiện thân của các đối cực dữ dội – dịu êm – ồn ào – lặng lẽ. Con sóng trung thực và thẳng thắn: khi sóng không hiểu nổi mình thì con sóng tìm đến biển, đến chân trời thoáng rộng, tự do.
– Con sóng cũng tượng trưng cho khát vọng tình yêu muôn đời của tuổi trẻ. Con sóng ngàn đời nay vẫn thế, cứ đập vỗ vô hồi vô hạn. Tình yêu cũng vậy, luôn đồng nghĩa với tuổi trẻ. Tất cả chúng tồn tại vĩnh hằng trên mặt đất này.
– Đứng trước sóng biển trùng trùng lớp lớp – nhân vật trữ tình (em) cảm nhận về nguồn gốc bí ẩn của tình yêu với hai câu hỏi: Sóng bắt đầu từ gió – gió bắt đầu từ đâu? khi nào ta yêu nhau?
Không ai có thể trả lời cặn kẽ được câu hỏi này.
Đó chính là nỗi bí ẩn của tình yêu và cũng vì càng bí ẩn nên càng say đắm, hấp dẫn hơn.
– Khi con người đối diện trước thiên nhiên rộng lớn như biển khơi rất dễ sinh ra cảm giác nhỏ nhoi, bất lực, thậm chí rơi vào cảm giác hư vô. Nhưng với tâm hồn nữ tính mang khát vọng tình yêu mãnh liệt thì Xuân Quỳnh hướng tất cả vào tình yêu trần thế.
* Hình tượng “sóng” và “em” bộc lộ vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ:
– Sóng tượng trưng cho nỗi nhớ của người phụ nữ khi yêu, nhớ mọi nơi (không gian) lòng sâu, mặt nước, nhớ mọi lúc (thời gian) “Ngày đêm không ngủ được”, cũng như thế em nhớ anh đến nỗi “cả trong mơ còn thức”. Nghe qua có vẻ mơ hồ, vô lý. Nhưng không, em lúc nào cũng nhớ đến anh, trong mơ, khi thức, khi ngủ, khi tỉnh, khi mơ. Nhớ chính là biểu hiện của tình yêu, khi hết nhớ, cũng là lúc tình yêu chấm dứt.
– Nhà thơ tiếp tục một cách nói rất lạ: “Dẫu xuôi về phương bắc – Dẫu ngược về phương nam”. Đây là cách nói ngược với cách nói thông thường (ngược bắc xuôi nam). Nhà thơ cố ý lạ hóa ngôn từ để gây ấn tượng. Sự tinh tế nằm ngay trong cái nghịch lí của tình yêu.
Hơn nữa, đối với em, đâu chỉ có hai phương bắc và nam, mà còn có thêm một phương anh nữa, phương này là phương của tình yêu đôi lứa, là không gian của tương tư.
– Cũng như Sóng, dù muôn vàn cách trở rồi cuối cùng cũng đến được bờ, “Em” ở đây, trên hành trình đi tìm hạnh phúc, cho dù gặp lắm chông gai, trắc trở, nhưng tin tưởng rồi “Em” cũng sẽ tới đến bến bờ hạnh phúc.
– Cuộc đời tuy dài rộng, biển tuy vô tận bao la, nhưng tình yêu vẫn được cảm nhận thật cụ thể trong từng ngày tháng. Sống trong tình yêu con người không bao giờ cảm thấy hư vô mà cuộc đời luôn mới mẻ, đầy ý nghĩa.
– Cũng như sóng giữa biển lớn tình yêu. Em cũng muốn có được một tình yêu lớn lao, bất tử. “Em” nhân vật trữ tình ở đây bỗng vụt lớn để sánh ngang với biển cả. Quả là một nỗi khao khát lớn lao và cảm động.
Quả thật, hình tượng sóng của bài thơ đã thể hiện vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ trong tình yêu vừa tha thiết say đắm, vừa duyên dáng, nồng nàn mà vô cùng trong sáng cao đẹp của tình yêu đôi lứa muôn đời.
* Nét đặc sắc về nghệ thuật:
– Sự liên tưởng hợp lí, tự nhiên giữa đặc điểm của sóng và đặc điểm của người con gái đang yêu. Sự liên tưởng này tạo nên hai hình tượng song song, nhưng hai mà một.
– Câu thơ năm chữ với những câu ngắn, đều nhau, tạo nên một ý niệm về hình thể của các con sóng, như con sóng dâng trào nhưng có khi chậm rãi nhẹ nhàng như lúc sóng êm biển lặng.
– Nhịp điệu của các câu thơ thật đa dạng, mô phỏng cái đa dạng của nhịp sóng : 2/3 (dữ dội và dịu êm – Ồn ào và lặng lẽ). 1/2/2 (sông không hiểu nỗi mình – sóng tìm ra tận bể), 3/1/1 (Em nghĩ về anh, em), 3/2 (Em nghĩ về biển lớn – từ nơi nào sóng lên),v.v…
– Các cặp câu đối xứng xuất hiện liên tiếp, câu sau thừa tiếp câu trước, tựa như những đợt sóng xô bờ, sóng tiếp sóng dào dạt.
– Âm điệu của bài thơ với nhiều sắc điệu đa dạng, phong phú, tạo nên vẻ tự nhiên cho bài thơ.
– Ngoài ra còn phải kể đến tính chất nữ tính trong cách diễn đạt của Xuân Quỳnh, trong cách nhìn sóng của chị: thật dịu dàng đằm thắm nhưng cũng thật dữ dội.
Sóng là hình ảnh ẩn dụ của tâm trạng người con gái đang yêu, là sự hóa thân, phân thân của cái “tôi” trữ tình của nhà thơ. Cùng với hình tượng “Sóng”, không thể không xem xét nó trong mối tương quan với “Em”.
– Hình tượng sóng trước hết được gợi ra từ âm hưởng dào dạt, nhịp nhàng của bài thơ. Đó là nhịp của những con sóng trên biển cả liên tiếp, triền miên, vô hồi, vô hạn. Đó là âm điệu của một nỗi lòng đang tràn ngập, đang khát khao tình yêu vô hạn, đang rung lên đồng điệu, hòa nhập với sóng biển.
– Qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã diễn tả vừa cụ thể vừa sinh động nhiều trạng thái, tâm trạng với những cung bậc tình cảm khác nhau trong trái tim của người phụ nữ đang rạo rực khao khát yêu đương. Mỗi trạng thái tâm hồn cụ thể của người con gái đang yêu đều có thể tìm thấy sự tương đồng của nó với một khía cạnh, một đặc tính nào đó của sóng.
Qua bài thơ Sóng, ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu. Người phụ nữ ấy mạnh bạo, chủ động bày tỏ những khát khao yêu đương mãnh liệt và những rung động rạo rực trong lòng mình. Người phụ nữ ấy thủy chung, nhưng không còn nhẫn nhục cam chịu nữa. Nếu “sóng không hiểu nổi mình” thì sóng dứt khoát từ bỏ nơi chật hẹp đó để “tìm ra tận bể”, đến cái cao rộng, bao dung…Đó là những nét mới mẻ ” hiện đại” trong tình yêu.
Tâm hồn người phụ nữ đó khao khát, không yên lặng. “Vì tình yêu muôn thuở – có bao giờ đứng yên” (Thuyền và Biển). Nhưng đó cũng là một tâm hồn thật trong sáng, thủy chung vô hạn. Quan niệm tình yêu như vậy rất gần gũi với mọi người và có gốc rễ trong tâm thức dân tộc.
Bài văn mẫu 3- Phân tích hình tượng sóng hay nhất.
Sóng là bài thơ tình đặc sắc của Xuân Quỳnh. Sức sống và vẻ đẹp tâm hồn cùa nhà thơ cũng như những sáng tạo nghệ thuật trong bài thơ đều gắn liền với hình tượng trung tâm – hình tượng “sóng”, cả bài thơ là những con sóng tâm linh của tác giả được khơi dậy khi đứng trước biển cả, đối diện với những con sóng vô hạn vô hồi. Sóng là một hình tượng ẩn dụ, nó là sự hóa thân của cái tôi trữ tình của nhà thơ, lúc thì hòa nhập, lúc là sự phân thân của “em”. Người phụ nữ trong bài thơ soi vào sóng để thấy rõ lòng mình, nhờ sóng để thể hiện tâm trạng của mình. Với hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã tìm được một cách diễn tả và biểu hiện tâm trạng của mình một cách chân thành, trong sáng.
Cả bài thơ, hình tượng “sóng” được gợi ra bằng âm điệu. Bài thơ có một âm điệu nhịp nhàng, lúc dạt dào sôi nổi, lúc thầm thì lắng sâu, gợi lên âm hưởng những đợt sóng liên tiếp. Nhịp sóng đó cũng là nhịp lòng của tác giả, một tâm hồn không thể yên định, đầy biến động, chảy trôi và chất chứa những khát khao rạo rực.
Mỗi đặc tính của sóng đều tương hợp với một khía cạnh trạng thái của tâm hồn. Sóng “dữ dội và dịu êm, ồn ào và lặng lẽ”, những trạng thái tương phản, cũng như tâm tính, tính khí của người con gái đang yêu: họ sống với những trạng thái trái ngược trong lòng, nó chứa đựng những khát khao và sức mạnh tiềm ẩn. Với khát vọng lớn lao như thế, sóng không chịu dừng lại ở sông, vì “không hiểu mình”, sóng phải “tìm ra tận bể”, hành trình ra bể rộng, từ bỏ những giới hạn chật hẹp tìm đến chân trời bao la của tâm hồn. Ra đến bể rộng, con sóng mới thật sự tìm thấy mình, nhận thức được mọi sức mạnh và khát khao của nó.
Sóng là vĩnh hằng với thời gian, cũng như nỗi khát vọng tình yêu của loài người – nỗi khát vọng bồi hồi trong tim tuổi trẻ:
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ.
Sóng là sự nhận thức về cái (quy luật) không thể cắt nghĩa được của tình yêu.
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Sóng là nỗi nhớ da diết, giày vò. Nó lấp đầy cả không gian, nó chiếm cả tầng sâu và bể rộng, nó trải dài trong mọi thời gian:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Như nỗi lòng người con gái:
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Nếu như ở trên, sóng thể hiện sự vô biên và những bí ẩn của tình yêu, thì ở đoạn này những khát khao của sóng lại thật rõ ràng và giản dị: sóng khát khao tới bờ như em mong có anh. Tình yêu của người phụ nữ ở đây thật mãnh liệt, nhưng cũng thật trong sáng, dung dị, một tình yêu chung thủy và trọn vẹn.
Cuối cùng, sóng cũng nói giúp cho nhà thơ nỗi khát vọng được sống trọn vẹn, hết mình trong tình yêu, cho tình yêu và được hòa nhập với cái vĩnh hằng bằng chính tình yêu của mình:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Qua hình tượng “sóng” và cả bài thơ, chúng ta cảm nhận được sức sống và vẻ đẹp của một tâm hồn phụ nữ trong tình yêu. Người phụ nữ ấy mạnh bạo, chủ động bày tỏ những khát khao và rung động rạo rực của lòng mình trong tình yêu. Đó thật là một nét mới mẻ, thậm chí hiện đại trong thơ ca. Tâm hồn ấy giàu khát khao, không chút nào yên định mà luôn sôi nổi, rạo rực “vì tình yêu muôn thuở, có bao giờ đứng yên” (Thuyền và biển). Nhưng đó cũng lại là một tâm hồn trong sáng, tha thiết và đắm say, một tình yêu thủy chung, tuyệt đối dâng hiến trọn vẹn đến quên mình. Nó rất gần gũi với mọi người và có gốc rễ trong những quan niệm bền vững của dân tộc.
Kết luận:
Trên đây là dàn ý và những bài văn mẫu Phân tích hình tượng Sóng mà chúng tôi đã chọn lọc bên cạnh đó trong thư viện của Tmdl.edu.vn còn có rất nhiều những tài liệu bổ ích đa dạng khác . Mời các bạn cùng tham khảo thêm nhé!
Trang chủ: tmdl.edu.vn
Danh mục bài: Phân tích các tác phẩm văn học lớp 9
