Bài thơ sóng của Xuân Quỳnh(hay nhất)

4. Những nội dung trọng tâm bài thơ Sóng

– Nhận thức về tình yêu qua hình tượng sóng

     Tác giả đưa ra những trạng thái xúc cảm trong hình tượng sóng cũng giống như những cung bậc tình cảm phong phú, những trạng thái xúc cảm đối cực phức tạp của người phụ nữu lúc yêu. Trình bày quan niệm mới về tình yêu: yêu là tự nhân thức, là vươn tới cái rộng lớn, cao xa. Qua đó là lời khẳng định khát vọng tình yêu cháy bỏng luôn túc trực trong trái tim tuổi xanh.

     Sử dụng thủ pháp đối lập: dữ dội – dịu êm, ồn ĩ – lặng lẽ=> Trình bày Các cung bậc, sắc thái không giống nhau của sóng cũng giống như những cung bậc tình cảm phong phú, những trạng thái đối cực phức tạp, đầy nghịch lí của người phụ nữu lúc yêu

     Hình ảnh ẩn dụ, nhân hóa “Sông ko hiểu nổi mình/Sóng tìm ra tận bể”: khát vọng bay xa. Muốn sống trong những điều lớn lao thoát khỏi những gì chật chội, nhỏ hẹp, tầm thường để được tình yêu vỗ về.

=> Quan niệm mới về tình yêu: yêu là tự nhân thức, bỏ đi những gì nhỏ nhen, ích kỉ, yêu là vươn tới cái rộng lớn.

     Sử dụng phép so sánh, liên tưởng “Ôi con sóng ngày xưa … Bổi hổi trong ngực trẻ”=> Như là lời khẳng định khát vọng tình yêu cháy bỏng luôn túc trực trong trái tim tuổi xanh, sống hết lòng vì tình yêu.

– Những suy nghĩ, trằn trọc về cội nguồn và quy luật của tình yêu

     Sử dụng dày đặc các câu hơi tu từ “Từ nơi nào sóng lên?”, “Gió kể từ đâu?”: trình bày mong muốn muốn tìm về được cội nguồn của tình yêu, lí giải được tình yêu, khát khao hiểu được tình yêu, hiểu được bản thân mình và hiểu được người mình yêu.

     Thế nhưng tình yêu là kín đáo, những trạng thái trong tình yêu luôn là những điều khó lí giải.

     Câu trả lời “Em cũng ko biết nữa”: Lời tự thú chân tình của người phụ nữ, đầy hồn nhiên, nữ tính. 

–  Nỗi nhớ, lòng thủy chung son sắt của người con gái lúc yêu

     Trong tình yêu nỗi nhớ là tình cảm chủ đạo. Nỗi nhớ bao trùm cả ko gian, thời kì là nỗi nhớ da diết sâu đâm, khôn nguôi. Nhân vật trữ tình “em” hóa thân vào sóng để tự bộc lộ nỗi nhớ da diết, cháy bỏng của mình. Qua đó trình bày lòng thủy chung, son sắt của người con gái trong tình yêu. Lòng thủy chung là sức mạnh để tình yêu vượt qua mọi khó khăn, thử thách để tới với bờ bến hạnh phúc. Lời khẳng định cho cái tôi của một con người luôn tin tưởng vào tình yêu.

     Nỗi nhớ bao trùm cả ko gian, thời kì: “dưới lòng sâu… trên mặt nước…”, “ngày đêm ko ngủ được”

     Nỗi nhớ da diết, sâu đậm tồn tại trong ý thức và đi vào cả tiềm thức: “Lòng em nhớ tới anh/Cả trong mơ còn thức”

=> Tác giả sử dụng cách nói thổi phồng nhưng hết sức hợp nhằm tô đậm nỗi nhớ mãnh liệt của nhân vật trữ tình “em”. Tác giả tự mình  hóa thân vào sóng để “em” tự bộc lộ nỗi nhớ da diết, cháy bỏng của mình

     Người con gái trong tình yêu mang trong mình tấm lòng thuỷ chung, son sắc.

“Em”: phương Bắc phương Nam – “Hướng về anh một phương”

=> Lời thề về lòng thuỷ chung của người con gái trong tình yêu.

     “sóng” : ngoài đại dương → “Con nào chẳng tới bờ” => Trình bày quy luật vốn có, thế tất của tự nhiên.

     Lòng thủy chung chính là sức mạnh để tình yêu vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Chỉ cần có niềm tin về tình yêu thì sẽ tới được bờ bến hạnh phúc. Đó cũng là lời khẳng định cho cái tôi của tác giả của một con người luôn tin tưởng vào tình yêu, khát vọng yêu, và được yêu trong cuộc sống.

– Khát vọng về tình yêu vĩnh cửu, bất tử

     Sự nhạy cảm và lo lắng của tác giả về cuộc đời trước sự trôi chảy của thời kì “Cuộc đời tuy dài thế … Mây vẫn bay về xa”.

     “Làm sao” trình bày sự băn khoăn, khắc khoải của nhân vật trữ tình muốn được hóa thành “trăm con sóng nhỏ” để muôn thuở vỗ mãi vào bờ. Đó khát khao của người phụ nữ được hòa mình vào cuộc đời, được sống hết lòng với biển tình yêu.

– Trị giá nội dung:

     Bài thơ là tiếng lòng của người phụ nữ trong tình yêu luôn thiết tha, nồng nàn, thủy chung, muốn vượt lên thử thách của thời kì và sự hữu hạn của đời người. Từ đó cho thấy tình yêu là một thứ tình cảm cao đẹp nhưng con người cần có và luôn hướng tới.

– Trị giá nghệ thuật:

     Hình ảnh sóng đôi sóng và em. Xây dựng hình ảnh ẩn dụ – với hình tượng sóng, vừa mang nghĩa thực, vừa mang nghĩa ẩn dụ.

     Thể thơ năm chữ tạo âm điệu sâu lắng, dạt dào, như những con sóng biển và cũng là sóng lòng của chính người phụ nữ trong tình yêu.

     Cách ngắt nhịp linh hoạt, phóng khoáng và cách gieo vần, phối âm lạ mắt, giàu sức liên tưởng

Giọng thơ vừa thiết tha, thắm thiết, tiếng nói dung dị, thân thiện.

– Ý nghĩa:

     Bài thơ “Sóng” của Xuân Quỳnh đã cho chúng ta thấy rõ những cung bậc xúc cảm thầm kín trong tình yêu. Đó là tiếng lòng, là nhịp chảy của những trái tim đang khát khao, rộn rực niềm mến thương. Qua đó cũng trình bày nét đẹp của người phụ nữ thuỷ chung, son sắc trong tình yêu.

5. Cảm nhận bài thơ Sóng 

     Trong số các thi sĩ thuộc “thế hệ chống Mỹ”, Xuân Quỳnh là thi sĩ nữ viết nhiều và rất hay về tình yêu. Thơ tình của chị đậm nét tự truyện. Vẫn là những chuyện muôn thuở của tình yêu nhưng bao giờ chúng cũng có vẻ như là chuyện riêng của Xuân Quỳnh, ko quá thực thà nhưng xa lạ với những xốn xang, những sự “réo rắt” quá độ. Sóng là một bài thơ hay của chị, in trong tập Hoa dọc hào chiến đấu (1968). Ở đây, khát vọng tình yêu, dù hình tượng nhưng Xuân Quỳnh mượn làm ẩn dụ vốn chẳng xa lạ gì với các thi sĩ viết về tình yêu kim cổ.

     Trước Xuân Quỳnh đã có biết bao thi sĩ thiên tài viết về tình yêu. Xuân Quỳnh như ko có ý đua tranh với họ. Chị “khiêm tốn” chỉ đem chuyện riêng kể ko giảng giải cho người nào, ko xây dựng lí thuyết, ko nói điều vượt quá nhận thức và trải nghiệm của chính mình. Lúc chị nói:

Nỗi khát vọng tình yêu

Bổi hổi trong ngực trẻ

     Thì trước hết ta nên hiểu là chị đang nói về mình, đang thú nhận nỗi “bổi hổi” của mình cùng với sự tự biết rằng mình còn rất trẻ. Nếu mấy câu đó ứng hợp với nhiều người thì lại là chuyện khác. Cái nhìn của Xuân Quỳnh xuất phát từ bên trong. Nó ko giống sự suy đoán tuy già dặn, đúng mực nhưng lại đi từ ngoài vào của các nhà nghiên cứu tâm lí tình yêu. Cũng thế, lúc nói về nơi mở màn của tình yêu, Xuân Quỳnh thực sự đứng giữa cái phân vân của chính mình:

Trước muôn trùng sóng bể

Em nghĩ về anh, em

Em nghĩ về biển lớn

Từ nơi nào sóng lên?

Sóng kể từ gió

Gió kể từ đâu?

Em cũng ko biết nữa

Lúc nào ta yêu nhau

     Người ta thường hay đối chiếu hai câu thơ “Em cũng ko biết nữa, Lúc nào ta yêu nhau” của Xuân Quỳnh với câu “Làm sao giải nghĩa được tình yêu?” trong bài Vì sao của Xuân Diệu. Đúng là giữa chúng có sự tương đồng nhưng cái khác vẫn rõ. Mặc dù tỏ ra ngơ ngẩn nhưng Xuân Diệu vẫn giải nghĩa và sự giải nghĩa của ông khá rành mạch. Xuân Quỳnh ko hẳn giống thế, chị ko ham lí giải, phân tích, dù trong lòng có bao mối giận dữ đòi “tìm ra tận bể” để “hiểu”, để “nghĩ”. Chị vẫn giữ nguyên vẹn tâm lí phụ nữ của mình với cái “lắc đầu” thật dễ “động lòng”: “Em cũng ko biết nữa”. Nhu cầu tìm hiểu ở đây là nhu cầu tình cảm hơn là nhu cầu của trí tuệ. Nó cũng như con sóng, được đẩy tới rồi thoái lui và tan trong mỗi ngọt ngào được chở che, vỗ về. Biết ta đang yêu nhau thế là đã đủ. Thắc mắc một tí chỉ là để yên tâm hơn với hạnh phúc hiện có. Tuy nhiên, như chị đã viết trong một bài thơ khác (Thuyền và biển): “… tình yêu muôn thuở, có bao giờ đứng yên dù ko có gì thật gay cấn thì tình yêu vẫn sống động, vẫn muốn vỗ suốt cả hai chiều ko gian và thời kì:

Con sóng dưới lòng sâu…

Con sóng trên mặt nước,

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm ko ngủ được.

     Là con người của thời hiện đại dám sống với toàn thể những gì mình có, Xuân Quỳnh ko ngại nói thẳng ra nỗi đau đáu của mình. Trong tiềm thức con người đó chỉ có “anh” là đáng kể nhưng thôi. Chị rất kiên định trên “lập trường tình yêu” và đề cao tuyệt đối lòng chung thuỷ:

Dẫu xuôi về phương Bắc,

Dẫu ngược về phương Nam,

Nơi nào em cũng nghĩ,

Hướng về anh – một phương.

     Những lời khẳng định đó thật da diết, riết róng và cũng chứa đựng thật nhiều thử thách, thử thách với hoàn cảnh và thử thách với cả tình “anh” nữa! Những người nào hay do dự và có thói quen “vọng ngoại” trong tình yêu hẳn sẽ có cảm giác “chợn” trước sự tỏ bày dứt khoát đó. Phổ biến người ta vẫn nói ngược về phương Bắc, xuôi về phương Nam nhưng Xuân Quỳnh thì đã nói trái lại. Đối với chị, dù có xáo trộn một tí thì điều đó cũng ko có gì là quan trọng. Quan trọng nhất chỉ là “phương anh”, dù ở đâu em cũng “hướng về”. Nếu nói tới sự quyết liệt của tình yêu Xuân Quỳnh thì khổ thơ này là dẫn chứng thuộc loại tiêu biểu nhất.

     Như nhan đề bài thơ đã nói rõ, hình tượng trung tâm ở đây là hình tượng sóng. Mới nhìn qua, cách biểu đạt khát vọng tình yêu bằng ẩn dụ kia chưa phải đã thật lạ mắt. Dù vậy, Xuân Quỳnh đã hoàn toàn đúng lúc chọn nhân vật để hoá thân. Sóng – Xuân Quỳnh – nhân vật trữ tình tuy là ba nhưng cũng gần như một. Ở Xuân Quỳnh cũng có nhiều nét đối cực như sóng, cũng ko bao giờ chịu yên bề như sóng và cũng như sóng, luôn muốn “tìm ra” với biển lớn của tình yêu, của cuộc đời:

Dữ dội và dịu êm,

Ồn ĩ và lặng lẽ

Sông ko hiểu nổi mình,

Sóng tìm ra tận bể.

     Căn cứ vào âm điệu dồi dào, nhiều chuyển đổi và thường là cuộn trào sôi nổi của bài thơ, có thể thấy sóng là một hình tượng sống thực chứ ko hề là hình ảnh minh hoạ (hình ảnh minh họa chỉ là vỏ ngoài của ý tưởng, nó sẽ chết lúc ý tưởng đã được người đọc lĩnh hội hết). Xuân Quỳnh đã phả vào hình tượng “sóng” vốn khá thân thuộc hơi thở yêu đương nồng nàn của mình, và do vây tái tạo nó, khiến nó như mới được sinh ra lần đầu với tình yêu của chị. Thỉnh thoảng sự hoá thân của chị vào “sóng” thâm thúy tới mức “sóng” cũng vì thế có dáng… vất vả, toan lo, tất bật xuôi ngược. Khổ thơ có mấy câu “Dẫu xuôi…” “Dẫu ngược” (đã trích) cùng khổ tiếp theo cho ta thấy điều đó rất rõ:

Ở ngoài kia đại dương,

Trăm nghìn con sóng đó,

Con nào chẳng tới bờ,

Dù muôn vời cách trở.

     Lúc ẩn mình trong “sóng”, lúc đứng hẳn ra xưng “em”, một nhưng hai, hai nhưng một, cái “tôi” Xuân Quỳnh luôn thao thức, trằn trọc. Vừa bộc lộ gián tiếp lại vừa bộc bạch trực tiếp, lúc ẩn, lúc hiện, đấy mới là “nhịp sóng” ngầm của bài thơ, quy định những xao động bề mặt, biểu thị qua câu chữ và âm điệu, nhịp độ tương đối dễ thấy. Ẩn dụ “sóng” tuy có lúc bị phá vỡ, nhưng đấy chỉ là sự phá vỡ vẻ ngoài. Điều đó tạo điều kiện cho ta hiểu sâu hơn tầng “ẩn dụ” của cả bài hiểu sâu hơn những âu lo khắc khoải, những hi vọng, khát vọng, những gắng sức tìm kiếm và hành động thế tất phải có ở một tình yêu chân chính một tình yêu như tình yêu của Xuân Quỳnh lúc đối diện với cuộc đời rộng lớn, với thời kì trôi chảy ko ngừng:

Cuộc đời tuy dài thế,

Năm tháng vẫn đi qua,

Như biển kia dẫu rộng

Mây vẫn bay về xa.

Làm sao được tan ra

Thành trăm con sóng nhỏ

Giữa biển lớn tình yêu,

Để nghìn năm còn vỗ.

     Như trên đã phân tích, bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh có một cách trình bày riêng về khát vọng tình yêu. Bao trùm lên là sự chân thực trong tình cảm, dường như chỉ nói những điều nhưng thi sĩ đã thể nghiệm thâm thúy. Cách nói ở đây táo tợn, nhiều lúc quyết liệt chứ ko dè dặt, sẽ sàng. Hình tượng “sóng” được xây dựng sinh động, hàm chứa nhiều ý nghĩa phong phú, tuy nhiên nó thường bị giảng giải bằng những lời thổ lộ tình cảm trực tiếp của nhân vật trữ tình. Với một vẻ đẹp khá lạ mắt, khá riêng đó, bài thơ đã dành được thiện cảm tốt đẹp của rất nhiều người đọc trong những năm qua. Như mong ước của Xuân Quỳnh, “giữa biển lớn tình yêu”, con sóng thơ được chị hoá thân vẫn còn dào dạt vỗ.

Đăng bởi: Trường Trung Cấp Nghề Thương Mại Du Lịch Thanh Hoá

#Bài #thơ #sóng #của #Xuân #Quỳnh #hay #nhất