Bài thơ Đất nước Nguyễn Khoa Điềm(hay nhất)

Câu hỏi: Bài thơ Tổ quốc Nguyễn Khoa Điềm

Trả lời:

1. Lời bài thơ Tổ quốc – Nguyễn Khoa Điềm

Lúc ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày xưa…” mẹ thường hay kể
Đất Nước mở đầu với miếng trầu hiện giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên lúc dân mình biết trồng tre nhưng mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó…

Đất là nơi anh tới trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hứa hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
Đất là nơi “con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc”
Nước là nơi “con cá ngư ông móng nước biển khơi”
Thời kì đằng đẵng
Ko gian mênh mông
Đất Nước là nơi dân mình sum vầy
Đất là nơi Chim về
Nước là nơi Rồng ở
Lạc Long Quân và Âu Cơ
Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng
Những người nào đã khuất
Những người nào hiện giờ
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh vác phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện ngày mai
Hằng năm ăn đâu làm đâu
Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ Tổ
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
Lúc hai đứa cầm tay
Đất Nước trong chúng mình hài hoà nồng thắm
Lúc chúng ta cầm tay mọi người
Tổ quốc vẹn tròn, to lớn

Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang tổ quốc đi xa
Tới những tháng ngày mộng mơ
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó san sẻ
Phải biết hoá thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn thuở…

         *

Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại
Chín mươi chín con voi góp mình dựng Đất tổ Hùng Vương
Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm
Người học trò nghèo tạo điều kiện cho Đất Nước mình núi Bút, non Nghiên.
Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh
Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm
Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi
Chẳng mang một dáng hình, một ước ao, một lối sống ông cha
Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy
Những cuộc đời đã hoá núi sông ta…

[wpcc-script type=”rocketlazyloadscript” async src=”https://pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js?client=ca-pub-2940752741914611″ crossorigin=”anonymous”]
[wpcc-script type=”rocketlazyloadscript”]

Em ơi em
Hãy nhìn rất xa
Vào bốn nghìn năm Đất Nước
Năm tháng nào cũng người người lớp lớp
Con gái, đàn ông bằng tuổi chúng ta
Chăm chỉ làm lụng
Lúc có giặc người đàn ông ra trận
Người con gái trở về nuôi cái cùng con
Ngày giặc tới nhà thì nữ giới cũng đánh
Nhiều người đã trở thành người hùng
Nhiều người hùng cả anh và em đều nhớ
Những em biết ko
Có biết bao người con gái, đàn ông
Trong bốn nghìn lớp người giống ta thế hệ
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Ko người nào nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước
Họ giữ và truyền cho ta hạt lúa ta trồng
Họ truyền lửa cho mỗi nhà từ hòn than qua con cúi
Họ truyền giọng điệu mình cho con tập nói
Họ gánh theo tên xã, tên làng trong mỗi chuyến di dân
Họ đắp đập be bờ cho người sau trông cây hái trái
Có ngoại xâm thì chống ngoại xâm
Có nội thù thì vùng lên đánh bại
Để Đất Nước này là Đất Nước Nhân dân
Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của ca dao thần thoại
Dạy anh biết “yêu em từ thuở trong nôi”
Biết quý công cầm vàng những ngày lặn lội
Biết trồng tre đợi ngày thành gậy
Đi trả thù nhưng mà ko sợ lâu dài
Ôi những dòng sông bắt nước từ lâu
Nhưng mà lúc về Đất Nước mình thì bắt lên câu hát
Người tới hát lúc chèo đò, kéo thuyền vượt thác
Gợi trăm màu trên trăm dáng sông xuôi
Người dạy ta nghèo ăn cháo ăn rau
Biết ăn ớt để xí gạt cái lưỡi
Cái cuốc, con dao, xí gạt cái tuổi
Chén rượu xí gạt cơn mỏi, cơn đau
Con nộm nang tre xí gạt cái chết
Gạt gẫm cái rét là ăn miếng trầu
Gạt gẫm thuồng luồng xăm mình xăm mặt
Gạt gẫm thằng giặc là chuyện Trạng Quỳnh
Nhưng lạ lùng thay, nhân dân thông minh
Ko hề lừa ta dù ca dao, cổ tích
Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật
Biết bao nhiêu hành phúc có trên đời
Dẫu phải lúc đắng cay dập vùi
Rằng co Tấm cũng làm về hoàng hậu
Cây khế chua có đại bàng tới đậu
Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Lúc ta tới gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu thẳng thắn đón ta vào
Ta nghẹn ngào, Đất Nước Việt Nam ơi!…

         *

Ta lớn lên khát khao những chân trời
Những mảnh đất chân mình chưa bén được
Những biển khới chứa mặt trời đỏ rực
Những nghìn sao trôi miết giữa màu xanh
Ôi có cách gì ta được ngắm những rạng đông
Buổi vũ trụ chớp bùng nên sự sống
Và ánh sáng trên chiếc xe vàng chuyển động
Bỗng một ngày ấm áp kể ta nghe
Về những con ngươi của thiên thể xa xôi
Muốn bầu bạn với con người Trái đất
Ôi phút đó ta vùng lên ngây ngất
Muốn ôm choàng hết tất cả trời mây
Trái tim tay trĩu nặng những mê say
Sẽ gieo xuống làm âm vang mặt đất…

Nhưng em ơi, cái điều trông đợi nhất
Vẫn những gì có thể có hôm nay
Từ hôm nay, trên mảnh đất ta đây
Ta nắm nó như sợi mây vững chãi
Rồi rút dần từ cánh rừng lớn lao
Của cuộc đời hằng nuôi dưỡng chúng ta
Và diệu kỳ thay! Ta bỗng loá bất thần
Ta đã thấy cuộc đời vô hạn
Giữa đất đai, nhân dân, bè bạn
Ta tìm ra ánh sáng của Con Người
Những Con Người làm núi sông sáng tươi…

         *

Những địa danh trôi từ thuở xa xôi
Trôi bằng máu và trôi bằng nước mắt
Đã đọng lại thành tên ngươi, tên đất
Bao năm rồi suốt mặt pha, triền sông
Nhưng ko có con người nào đã trôi hết sâu nông

Bằng những người dân miền Tây nghèo khổ
Đây ko biển thì rừng làm đại dương
Một biển xanh với cồn sóng ngút trời
Họ bám mình vào tấm rẫy nổi trôi
Rồi gục chết dưới màu xanh vĩnh viễn
Cuộc đời họ mênh mang biến động
Chỉ đó nghèo bám riết lấy màu da
Ôi mây trắng ngang đầu, gió dưới rừng xa
Đất Nước ở đâu? Đâu là Đất Nước?
Kờ-ruồng Kù tiệt!
Tiếng suối hay tiếng chim?
Tiếng người hay tiếng chiêng?
Tiếng đá lăn, cây đổ?
Thác gào hay đá nổ?
Kờ-ruồng Kù tiệt!
Kờ-ruồng Kù tiệt!
Đất Nước! Đất Nước!
Đất Nước trên mồm ta rồi
Trong tim ta mang
Trên chân ta bước
Đất Nước! Đất Nước!
Cả núi rừng thét lên nhất loạt!
Đó là năm dưới thời giặc Pháp
Chúng hất hàng chục chòi Ta-ôi ra khỏi bản đồ
Đẩy họ vào những cánh rừng xanh ko Tổ quốc
Chính lúc đó
Lửa đã cháy lên!
Lửa nghìn đời từ mỗi bếp cháy lên!
Đốt nhà! Ta đốt hết nhà!
Địu con lên lưng vác giáo lên vai
Đánh trăm chiếc cồng xuyên thủng núi
Mắt người già quắc lên cho đàn trẻ theo
Ta đạp rừng nhằm phía Đông bươn tới!
Ôi ta về nguồn! Về nguồn!
Kờ-ruồng Kù tiệt!
Kờ-ruồng Kù tiệt!
Đất Nước! Đất Nước!
Ôi ta về theo Đất Nước
Ta ko chịu làm người dân ko Đất Nước
Ko Việt Nam
Biển rừng gào lên như muốn níu chân ta
Biển rừng ko cuốn ta vào vô định nữa
Ta làm con suối rừng biết tìm sông nhưng mà tới
Ta làm con nai biết tìm lối nhưng mà về
Mặt trời mọc, mặt trời chỉ hướng
Ôi lòng ta có mặt trời soi sáng
Ta trở về Đất Nước Tổ tiên ơi!…
Và hôm nay
Lúc bom thằng Mỹ tới
Cắt ngang những nói nhọn nhà làng
Chôn những nhà mồ vào đất bụi
Ta đánh lên tiếng cồng
Ta gọi vang rừng vang úi
Đất Nước!
Ta đánh lên tiếng chiêng cho cả Bắc Nam cùng nghe được!
Nghe tấm lòng người Tà-ôi, Pa-kô, Cà-tu
Thuỷ chung Đất Nước
Rồi ta quăng cồng dưới suối
Rồi ta chủ chiêng dưới cây
Ta đi
Trong âm vang yêu nước
Ta đi với rựa và tên
Rựa ta mài vào gỗ thành nương
Tên ta gài xuống đất thành bẫy
Thằng Mỹ vào thì xác nhưng mà để đấy!
Thằng nguỵ vào thì xác nó đừng chôn!
Cho cháu con ta, người nào sau nữa, được nhìn!
Ôi Đất Nước đầu mũi dao
Đất Nước đầu mũi tên
Đất Nước đầu tiếng chiêng
Đất Nước là ngọn lửa
Đất Nước tràn lên từng đỉnh núi
Đất Nước thiêng liêng…

         *

Đêm nay ta lên hết mặt sông Hồng!
Nước đánh động dưới chân ta rồi
Đất Nước
Đang gọi ta từng hồi trống thúc
Đất Nước xoáy nhào tim ta
Ký ức
Đất Nước muôn thuở đang vặn mình, đang sôi…

Chúng ta là người dân miền Nam
Nhung tôi biết anh gốc tích họ Hoàng Kinh Bắc
Còn tôi họ Nguyễn tỉnh Đông
Huyết thống ta trôi trên bán đảo thầm lặng
Hôm nay bỗng réo sôi từng hồi từng trận
Lúc cơn lũ đang lao qua châu thổ sông Hồng!

Ta lên hết mặt đê sông Hồng!
Dẫu chỉ bằng tâm tưởng
Ở đâu đó ta ko còn nhớ nữa
Sao tổ tiên ta cầm cuốc, cầm cày
Cầm giáo, cầm khiên và cất tiếng hát lưu đày
Để xa châu thổ từ độ đó…

Ôi những gốc tre tổ tiên ta từng thấy
Vẫn còn nguyên trên bờ bãi sông Hồng
Lúa lên xanh trên những cánh đồng
Cũng có tay ông cha in vào trong lúa
Sâu thẳm quá cho tới từng mái rạ
Cũng có dáng một ngày ông cha khăn gói bước ra

Ôi những gì Người đã ước mơ
Thì hiện giờ cũng thơm lá thơm hoa
Nên hôm nay chúng ta
Phải lên hết đê sông Hồng nhưng mà giữ lấy!

Đất Nước
Phải chặt tre, đóng cọc nhưng mà giữ lấy!
Đất Nước
Phải đan phên, đổ đất nhưng mà giữ lấy!
Đất Nước
Phải phá nhà, chặt cây vườn vác ra nhưng mà giữ lấy!
Đất Nước
Phải neo người xuống sông, chặn nước nhưng mà giữ lấy!
Đất Nước
Đất Nước ko thể trôi được!
Máu xương, mồ mả tổ tiên đã trôi đi
Những dòng tộc đã trôi đi
Nhưng hôm nay ko thể nào trôi được!
Đất Nước
Đang gầm lên trong sóng gió ngất trời
Hàng chục triệu thước khối nước đang lao vào mặt đất
Cuộc xáp trận của vật chất muốn đè vật chất
Của tự nhiên đè xuống con người
Ta vươn mình gánh lấy đất đai
Ta ném máu xương ta vào làm vật cản
Tất cả ý chí và sinh mạng
Phải được vai dựa vào vai, đùi gối lên đùi
Đẩy con đê sông Hồng tiến lên phía trước
Thắng giặc Mỹ hay thắng giặc nước
Đều nhất tề xung phong!

Sơn Tinh đang nhìn ta lo lắng đăm đăm
Cả nhân loại đang nhìn ta động viên
Con cháu ta ngày mai lập cập lật từng trang lịch sử
Ngợp trước con đê sông Hồng lên cao, lên cao…
Chào 4000 năm! Con đê như một cánh tay cao
Của thế trận những người làm chủ
Làm chủ cuộc đời và lướt từng đỉnh lũ
Bảo vệ miến Bắc, tăng viện miền Nam!

Mẹ Việt Nam ơi!
Đêm nay con về gối đầu trên cánh tay của Mẹ
Ôi cánh tay rắn rỏi, dịu hiền
Lấm láp bùn lầy nhưng ấm áp niềm tin
Đó là hai cánh đê sông Hồng của Mẹ
Mẹ phả vào mặt con nồng nàn mùi sữa
Của những đồng xa nguyên vẹn như mùa
Con đã đi xa từ thuở đó tới giờ
Nay bọn Mỹ còn cắt chia Đất Nước
Nhưng đêm đêm con trở về thân thuộc
Ngủ trên cánh tay Mẹ hiền từ đắng cay nuôi con
Trong tháng năm chớp bể mưa nguồn
Ru con lớn và làm ý trung nhân Mẹ…

         *

Đã có một thời
Người nào muốn vào châu Mỹ La-tinh
Tới trước vịnh Ca-ra-ip
Sẽ ko cần dùng địa bàn
Cứ nhìn những xác da đen
Trôi dập dềnh trên biển
Những xác da đen chỉ hướng
Đưa anh vào “mảnh vườn sau” của chủ nghĩa thực dân
Đã có một thời
Người nào muốn tới Việt Nam
Cứ theo gót những đàn ngựa phương Bắc
Hay chữ thập trên tàu buôn nước Pháp
Các bạn sẽ tìm ra Việt Nam
Bởi vì ngày đó
Nước chúng tôi chưa có trên bản đồ toàn cầu
Tiếng nói nhân loại chưa biết hai chữ “Việt Nam”
Và dẫu bạn tới đây
Chỉ có những tên đô hộ phủ toàn quyền
Đứng ra tiếp bạn
Nhưng hôm nay
Bạn hãy đi theo những đoàn đi bộ tuần hành
Mang những lá cờ sao vàng
Ở Pa-ri, ở Mát-xcơ-va hay Xtốc-khôm
Bạn sẽ tới được Việt Nam tôi đó

Bởi vì Việt Nam hôm nay
Nằm giữa lòng toàn cầu
Nằm trong tim nhân loại
Nằm trên tuyến đường dẫn ta tới trị giá Con Người…
Bởi vì Việt Nam hôm nay
Là Việt Nam chống Mỹ
Chúng tôi gánh trên vai hành trang nặng nề của thế kỷ
Để bạn bình tâm bước vào ngưỡng cửa Tự do…

Bạn tới đây
Đã có Bác Hồ
Và Nhân dân tôi sẵn sàng đón bạn
Dẫu Người đi vắng
Bạn có thể tới nhà Người thăm một khóm hoa
Rồi cùng nhân dân tôi trò chuyện
Nhân dân tôi đẩy tình yêu quý
Đã được Người dặn dò trước phút đi xa…

Bạn hỏi vì sao cúng tôi yêu quý Bác Hồ
Bởi vì Người là Người trước hết
Về với Đất Nước chúng tôi
Mang chủ nghĩa Mác-Lê nin
Chứa trong trái tim yêu nước nhất
Lúc Người đặt tay lên
Hòn đất Việt Nam đầu biên giới
Thì từ đó
Đất ko phải là đất nữa
Đất là hào chiến đấu
Đất là cạm bẫy
Đất là hoa trái
Nuôi chúng tôi, che chúng tôi cầm súng lên đường!

Có Người, chúng tôi có lại Hùng Vương
Có lại dáng búp sen nghìn năm của chùa Một Cột
Và những búp sen miền Nam tận bùn lầy Đồng Tháp
Có Người, cũng đã thành thơ
Có Người, mỗi mũi tên đồng Cổ Loa
Ko chịu vùi dưới đất
Ko nằm yên trong viện cơ quan sưu tầm
Chúng bay lên xé gió thời kì
Mở hết đường bay qua thăng trầm lịch sử
Để cắm vào đầu giặc Mỹ!
Có Người, pho Bồ Tát nghìn tay nghìn mắt
Biết toả hào quang từ hàng chục cánh tay
Có Người, pho Bồ Tát triều Lý chỉ còn đầu
Vẫn nguyên vẹn trong lòng chúng tôi nhờ búi tóc thời vua Hùng để lại
Và pho Kim Cương trên đôi chân vững chãi
Dẫu mất đầu vẫn giữ một dáng đứng Việt Nam
Đấy, Đất Nước chúng tôi tan vỡ biết bao lần
(Cả những pho từ bi cũng ko ngoài thiến nạn
Nhưng có Người, những cái mất đi phải trả về hình dáng)
Quá khứ được nhìn từ đôi mắt Hôm Nay
Và Hôm Nay từ đôi mắt Ngày Mai
Chúng tôi sống bằng Tương lai một nửa
Bằng tình yêu vô hạn những con người
Như Hôm Nay nhìn Đất Nước cắt đôi
Chúng tôi đã thấy ngày hàn gắn…

Bởi vì Người là người trước hết
Yêu miền Nam trong trái tim mình
Yêu tuổi xanh miền Nam 25 năm
Chưa có được ngày hạnh phúc

Nhưng mà Người dạy chúng tôi
Hãy bền gan đánh giặc
Dẫu phải chết cũng ko khuất phục:
“Ko có gì quý hơn Độc lập, Tự do!”

Chúng tôi là con cháu Bác Hồ
Có tức là chúng tôi giống Bác
Những gì còn non nớt
Chúng tôi học tập để sống, đấu tranh như Người

Bởi vì Người là tổ quốc của chúng tôi
Mỗi sợi tóc trắng của Người đều ghi ngày gian nan nhất
Của Đất Nước, những năm dài đánh giặc
Đôi dép của Người mòn vẹt gót
Người đã đi những ngả đường Đất Nước hành quân

Trái cà Người ăn
Cũng là trái cà nuôi người người hùng trước hết – Thánh Gióng
Cây gậy Người cầm
Cũng có thể tìm trong trăm nghìn gậy vượt Trường Sơn
Ý chí của Người
Ý chí toàn dân tộc
Lý tưởng của Người
Sự sống chúng tôi mang…
Hồ Chí Minh – Việt Nam
Bạn và tôi cùng gọi
Hồ Chí Minh – Việt Nam

         *

Em nghe ko trái thị đã rơi xuống tay Người
Trái ko chỉ rơi vì sức hút đất đai
Trái rơi vì tay Người ước ao
Lúc trái chạm vào tay Người và Người ấp ủ
Thì lừng hương tay Người và Người ấp ủ
Thì Lừng hương và cô Tấm bước ra
Đi trả thù và sống Tự do…
Ko rơi xuống bùn, ôi trái thị quê ta
Để bùn lấm và thành bùn vạn kiếp
Rơi vào tay Người, đó là định luật
Của đấu tranh và nhân nghĩa Việt Nam

Tuổi xanh ơi trong sương gió tháng năm
Ta đã lớn rồi, chín đầy kỳ vọng
Hãy ngã xuống tay Nhân dân, hỡi sắc vàng cảu nắng
Hỡi hương thơm của nồng mặn mồ hôi..

Hãy ngã vào tay Nhân dân, đừng vãi đừng rơi
Đừng tự do, đừng hoài nghi nữa
Hãy yêu Nhân dân và nghe Người nhắn nhủ
Hãy tìm sức mạnh mình trên thân thể Nhân dân
Nhân dân đang đi lên hàng ngũ trùng trùng
Thế vô tận của nghìn năm giết thịt giặc
Lửa đã cháy hồng hào mặt đất
Mùa chín tình yêu, mùa chín hận thù!

– Ko bao giờ xương máu phải chơ vơ
Ôi núi sông nghi nghìn dặm đất
Có nghe tiếng chúng con: Xin có mặt
Nguyện làm người xung kích của quê hương
Đây tiếng hát chúng con:
Tiếng hát xuống đường!