Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà

Đề bài: Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà

Bạn đang xem bài: Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà

Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà
 

I. Dàn ý Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà (Chuẩn)

1. Mở bài

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm
– Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
+ Đặc sắc nghệ thuật được thể hiện ở khía cạnh ngôn từ, cách xây dựng tình huống và thể thơ thất ngôn bát cú
+ Đặc sắc nội dung ở tình huống vừa trớ trêu vừa tức cười, qua đó thể hiện tình bạn bền lâu, khăng khít, không màng danh lợi. Câu thơ cuối “nhãn tự” của bài thơ, làm nổi bật tinh thần toàn bài

2. Thân bài

– Giá trị nội dung:
+ Hoàn cảnh bạn đến chơi nhà sau những ngày tháng dài xa cách
+ Tình huống dở khóc dở cười tác giả gặp phải khi muốn đãi bạn một bữa thịnh soạn nhưng điều kiện không cho phép…(Còn tiếp)

>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà (Chuẩn)

Xuất thân từ vùng thôn quê thanh bình, giản dị, với tâm hồn lãng mạn, nhạy cảm, Nguyễn Khuyến là nhà thơ trữ tình nổi bật của làng văn học Việt Nam. Viết về cuộc sống yên ả nơi làng quê, “Bạn đến chơi nhà” được coi là một trong những tuyệt bút của ông. Giọng văn hài hước, bông đùa, giá trị nội dung sâu sắc cùng nghệ thuật sử dụng ngôn từ thuần thục, tinh tế, bài thơ đã thể hiện tình cảm sâu đậm, không vụ lợi giữa những người bằng hữu, vừa khéo léo gửi gắm bài học triết lý nhân sinh.

Bài thơ được viết sau khi Nguyễn Khuyến đã từ bỏ mũ cao áo dài, chức vị chốn kinh đô hào nhoáng để về an dưỡng nơi quê nhà. Trong những ngày tháng sống thảnh thơi, nhàn hạ, một người bạn ông quen khi còn làm quan trong triều đình tới thăm cố nhân. Trong hoàn cảnh tiếp đón khách quý như vậy, nhưng khổ nỗi, hoàn cảnh dở khóc dở cười khiến Nguyễn Khuyến không thể đãi bạn một bữa ăn tử tế. Nội dung hấp dẫn, thú vị kết hợp cùng những câu từ giản dị, chân thật mà tinh tế, khéo léo đã tạo nên một chỉnh thể hoàn thiện, đưa tên tuổi của nhà thơ lên một tầm cao mới của văn học nước nhà.

Nét đặc sắc về mặt nội dung thể hiện ở cách xây dựng hoàn cảnh và những tình huống éo le của tác giả.

Đã bấy lâu nay bác tới nhà

Câu thơ mở đầu bộc lộ rõ sự vui tươi, phấn khởi và mừng rỡ khi gặp lại người bạn cũ. Sự niềm nở thể hiện ở từ “bấy lâu”, sau khoảng thời gian dài như vậy, nay có cơ hội được gặp lại, ắt hẳn phải cảm thấy rất vui vẻ, những con người nay đã về già, tuổi cao sức yếu nhưng tình bạn của họ vẫn trường tồn và thắm thiết. Cách gọi thân mật “bác” khiến người đọc cảm tưởng như đây là lời đối thoại của nhà thơ với người bạn của mình. Tình nghĩa quý báu, nồng hậu toát lên trong từng câu chữ. Nhưng trớ trêu thay, trong buổi gặp gỡ “ngàn năm có một đó”, đôi bạn già là gặp phải hoàn cảnh hết sức tréo ngoe. Nhà thơ muốn thết đãi người bạn một bữa thật thịnh soạn nhưng hoàn cảnh lại không cho phép.

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,

Ở đây, đặc sắc về mặt nội dung đã được tác giả xây dựng một cách rất hóm hỉnh, tươi vui. Tác giả trình bày hoàn cảnh của mình, “trẻ thời đi vắng”, người trẻ trong nhà không có ai để nhờ đi chợ, “chợ thời xa”, chợ quá xa nên không muốn để bạn ở nhà một mình. Không đi chợ được, tác giả bắt đầu tìm kiếm những món “cây nhà lá vườn” thì lại “không chài cá” vì ao sâu, nước lớn, “khó đuổi gà”, không thể bắt gà đãi bạn vì “vườn rộng rào thưa”. Đến ngay cả thực vật cũng là “cải chửa ra cây, cà mấy nụ/ Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”, những món rau đạm bạc hàng ngày thì lại chưa thể thu hoạch vì mới chỉ gieo trồng cách đây không lâu. Thậm chí, khi tác giả muốn tiếp đãi ông bạn già bằng một miếng trầu, lấy “miếng trầu là đầu câu chuyện” nhưng cũng chẳng có. Người đọc có thể dễ dàng hình dung được hoàn cảnh thiếu thốn cũng như tình huống khó xử của nhà thơ. Bạn lâu ngày mới ghé thăm, bản thân rõ ràng có ý tốt muốn mời bạn ở lại dùng bữa, nhưng hoàn cảnh dường như không cho phép khi mọi thứ có thể chế biến được lại không có sẵn trong nhà. Tình huống vừa trớ trêu vừa hài hước, dở khóc dở cười được tác giả xây dựng khôi hài và hết sức tự nhiên. Cái lúng túng, ngượng nghịu của tác giả lại trở thành sự chân thật, và trong hoàn cảnh khó xử đó, tình bạn chân thành, không vụ lợi được minh chứng một cách rõ nét.

Bác đến chơi đây, ta với ta

Câu thơ như một lời mời, một lời trân trọng đáng quý bật thốt ra từ tận đáy lòng. Sau bao nhiêu danh vọng, chức quyền nơi triều đình xô bồ, hai người bạn từng cùng nhau trải qua biết bao gian nan lại có thể ngồi hàn huyên, tâm sự. Sơn hào hải vị, quyền cao chức trọng liệu có quý giá bằng hai tấm lòng chân thành, không toan tính này không? Nếu như cụm từ “ta với ta” trong “Qua đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan thể hiện sự cô tịch, quạnh hiu thì “ta với ta” ở đây lại là sự tâm đầu ý hợp giữa hai người bạn. Không màng vật chất của cải, không cần đến cả miếng trầu cau nhỏ bé, tình cố nhân này mãi vẹn nguyên và trong sạch. Nhà thơ như tìm được tri âm, tri kỉ của mình, một người thấu hiểu tấm lòng, không màng vật chất, không nặng miếng ăn, không vì hoàn cảnh thiếu thốn của bạn mà ngượng ngùng, xa cách. Tác giả khéo léo lồng ghép bài học triết lý sâu sắc về tình người, tình đồng chí, tình bạn nồng thắm giữa hai cuộc đời dạn dày sương gió. Chỉ khi ta thiếu thốn nhất, khó khăn nhất mới có thể khẳng định, ai mới là bạn ta, ở cạnh động viên và an ủi ta trong cảnh khốn cùng.

Đặc sắc nghệ thuật trước hết nằm ở thể thơ thất ngôn bát cú, lược bỏ những luật lệ hà khắc của thể thơ này, mang lại cảm giác hóm hỉnh, gần gũi. Viết về nông thôn, tác giả lựa chọn những từ ngữ cùng lối viết hết sức giản dị, những từ mang đậm màu sắc địa phương như “thời”, “chửa” đem lại sự thoải mái, mang tính chất khẩu ngữ. Hàng loạt những hình ảnh được liệt kê như “vườn rộng rào thưa”, “ao sâu nước cả”,… vừa có tác dụng trình bày những thiếu thốn vật chất, vừa mở ra trước mắt người đọc khung cảnh làng quê thanh bình, yên tĩnh, thích hợp cho những cuộc tâm tình chơi cờ thưởng trà ngắm trăng. Lời thơ giống như lời đối thoại trực tiếp hàng ngày tạo cho người đọc cảm giác như mình là người bạn của Nguyễn Khuyến, lắng nghe ông bạn già trình bày mà lòng vừa cười vừa thương, khơi gợi trong lòng độc giả sự suy nghĩ sâu cay về tình bạn chân thật, tình bạn đẹp là tình bạn không gì có thể đong đếm nổi.

Tác phẩm “Bạn đến chơi nhà” với nội dung khác lạ, mới mẻ, xây dựng tình huống vừa vui vẻ vừa triết lý cùng bút lực thần kì của nhà thơ đã khắc họa một bức tranh sinh động về một khoảng sân quê yên ả, một buổi chiều quê nhẹ nhàng, đằm thắm. Nơi đó có hai người bạn tuổi đã xế chiều, cay đắng sóng gió đã nếm đủ cả, giờ lại có thể gặp nhau tại mảnh đất quê hương bạn mình. Nguyễn Khuyến đã một lần nữa để lại cho kho tang văn học Việt một kiệt tác thơ cổ, nêu bật triết lý sống không toan tính, vụ lợi với bạn bè, sống bằng tấm lòng chân thật và trái tim biết yêu thương.

——————-HẾT———————

Cùng với bài Phân tích những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà, các em có thể tham khảo thêm: Soạn bài Bạn đến chơi nhà, lớp 7, Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ Bạn đến chơi nhà, Cảm nhận về bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến, Phân tích bài thơ Bạn đến chơi nhà của Nguyễn Khuyến để củng cố, nâng cao kiến thức về bài thơ Bạn đến chơi nhà.

Bản quyền bài viết thuộc Tmdl.edu.vn. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường Trung Cấp Nghề Thương Mại Du Lịch Thanh Hoá (tmdl.edu.vn)