Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước – Bánh trôi nước là một trong những bài thơ nổi tiếng của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương. Trong bài viết này tmdl.edu.vn xin chia sẻ dàn ý phát biểu cảm tưởng về bài Bánh trôi nước cùng với bài văn mẫu cảm tưởng về bài thơ Bánh trôi nước hay và cụ thể để các bạn cùng tham khảo.
Dàn ý cảm tưởng về bài thơ Bánh trôi nước
a) Mở bài
Bạn đang xem bài: Top 9 mẫu phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước siêu hay
Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ nổi tiếng của nước ta cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, được ca tụng là “Bà chúa thơ Nôm”.
Bài thơ Bánh trôi nước là một trong những tác phẩm chữ Nôm rực rỡ của bà, mượn hình ảnh bánh trôi để kín đáo phản ánh thân phận phụ thuộc và phẩm giá cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam.
b) Thân bài
Luận điểm 1: Hình ảnh bánh trôi nước và quá trình làm bánh
Hình dáng bên ngoài: tròn, trắng
Nguyên liệu: vỏ ngoài làm bằng bột nếp, nhân bằng đường đỏ
Quá trình luộc : luộc trong nước sôi, chìm nổi vài lần là chín.
Hình ảnh đẹp tươi và trong trắng của bánh trôi nước.
Luận điểm 2: Vẻ đẹp, thân phận của người phụ nữ Việt Nam.
Tác giả mượn đặc điểm của bánh trôi để mô tả vẻ đẹp, số phận của người phụ nữ Việt Nam:
Vẻ đẹp hình thể: đẹp, trong trắng, dịu dàng, thuỳ mị:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”
Số phận: long đong, chìm nổi, sống phụ thuộc, ko có quyền quyết định cuộc đời mình:
“Bảy nổi ba chìm với nước non”
Người phụ nữ mang vẻ đẹp tâm hồn nhưng lại chịu nhiều gian truân và khổ cực.
Vẻ đẹp tâm hồn: sự trong trắng, thuỷ chung, son sắt:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son”
Khẳng định phẩm chất trong sạch, cao quí của người phụ nữ, lời thử thách đối với thế lực tàn bạo đang giày xéo lên quyền sống và phẩm chất của người phụ nữ.
Rực rỡ nghệ thuật
Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt
Sử dụng các nghệ thuật tu từ như so sánh, đảo ngữ,…
Ngôn ngữ thơ bình dị, mang nhiều lớp nghĩa
Sử dụng thành ngữ, mô-típ dân gian.
c) Kết bài
Nêu cảm tưởng của em về bài thơ.
Cảm nhận của em về bài Bánh trôi nước ngắn gọn
Số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa cũ luôn gặp phải những sóng gió của cuộc đời. Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương là một trong những bài thơ xuất sắc lúc sử dụng một hình ảnh thân thuộc “bánh trôi nước” và đã tạo cho độc giả một sợi dây nối vô hình giữa những con người không giống nhau, hai thời đại không giống nhau đó chính là sự thông cảm: Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.
Hai tiếng “thân em” đi vào trong văn học đã trở thành một hình tượng thân thuộc để nói về người phụ nữ, người con gái trong xã hội phong kiến. Kể tới trong ca dao:
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay người nào
Hay:
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cầy
“Thân em” thân thuộc và thân yêu. Không phải “thân chị, thân cô” nhưng là “thân em”. Cách gọi đó toát lên một sự nhỏ nhỏ, một số phận thấp kém ko được xem trọng trong xã hội. Và “thân em” đó được tưởng tượng tưởng tượng so sánh với hình ảnh bánh trôi nước. Một hình ảnh chạy xuyên suốt bốn câu thơ, Hồ Xuân Hương với con mắt nghệ sĩ của mình, tâm hồn bà mở ra đón nhận những rung động mới lạ lúc làm bài thơ này. Dựa vào đặc điểm riêng lẻ của bánh trôi: bên ngoài trắng và tròn mịn bởi lớp bột thơm tho nên tác giả đã ví người con gái đẹp, và nuột nà như bánh trôi. Đó là nét đẹp riêng lẻ của người phụ nữ Á Đông, dịu dàng và đượm đà biết mấy. Không những có điểm tương đồng vẻ ngoài nhưng bên trong đều có tâm hồng cao quý “tấm lòng son” đó vừa là son sắc, thủy chung, trinh nguyên. Nhưng tiếc thay, thân phận phụ nữ lại “bảy nổi ba chìm với nước non”. Một cách vận dụng thành ngữ (ba chìm bảy nổi) thân thuộc và lối so sánh đã hiện lên thân phận hẩm hiu, dầm mưa dãi nắng của cuộc đời. Người phụ nữ xưa ko làm chủ được cuộc đời của chính họ, chính những áp bức bất công, những khổ đau và bất đồng đẳng trong xã hội đã khiến họ long đong long đong, trôi dạt trên biển đời rộng lớn và mênh mông ko tìm thấy một nơi để về. Để rồi họ phó mặc cuộc đời mình cho kẻ khác:
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Khi làm bánh trôi nước, thợ làm bánh có quá trình nhào nặn bột để thành hình dạng bánh trôi. So sánh tương tự với người phụ nữ tức những số phận nhỏ nhỏ đó không những mung lung ko tìm ra phương hướng nhưng nó còn bị sự thô bạo phũ phàng vùi dập tấm thân, tâm hồn của họ. Hai từ “mặc dầu” như chứa đựng một sự phó mặc và bất lực của người phụ nữ trước những hành tội về thể xác và tâm hồn. Mọi thứ khiến họ bị tổn thương. Nhưng ko vì thế, nhưng người phụ nữ mất đi vẻ đẹp vốn có của mình:
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.
Sau bao thử thách gian truân nhưng vẻ đẹp của người phụ nữ ko hề mai một. Chính kết cấu đối lập đã tạo ra một sự khác lạ giữa tấm lòng của họ và những gì họ phải trải qua và chịu đựng. Sau cùng họ vẫn giữ một thái độ kiên quyết, nhất mực bảo vệ tâm hồn của mình, thứ còn sót lại duy nhất họ có thể làm chủ. Bởi lẽ, tâm hồn của mỗi người chúng ta là những vùng kì diệu vô hình chỉ chính họ mới biết tâm hồn họ cần gì, muốn gì? Họ dù bị “nặn” “bảy nổi ba chìm” nhưng họ vẫn muốn giữ lại phần tâm son sắc, trong trắng và thủy chung của mình. Đó là nét đẹp riêng lẻ và cao quý nhất của người con gái, người phụ nữ Việt Nam. Hồ Xuân Hương làm bài thơ ko chỉ trình bày sự thông cảm nhưng còn khẳng định trị giá đáng kính của người phụ nữ.
Bài thơ bánh trôi nước là một trong những bài thơ tiêu biểu cho số phận phụ nữ thời phong kiến xưa. Tuy gieo neo, trầm luân nhưng tâm hồn họ vẫn sáng mãi, chiếu dọi cả một thời đại.
Phát biểu cảm tưởng về bài thơ Bánh trôi nước mẫu 1
“Bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương với tác phẩm Bánh trôi nước cho ta thấy được thân phận rẻ rúng, lênh đênh của người phụ nữ thời phong kiến, giọng thơ thâm thúy, mỉa mai với cuộc sống đã để lại nhiều ấn tượng cho người đọc.
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.”
Chỉ câu trước nhất đã làm ta liên tưởng tới chiếc bánh trôi nước. Hình ảnh thi sĩ lồng ghép vào màu sắc và hình dáng của chiếc bánh trôi nước với làn da trắng tròn của người phụ nữ Việt Nam xưa, họ đang ở độ tuổi đẹp nhất của đời người con gái nhưng phải chịu nhiều sóng gió, lênh đênh.
“Bảy nổi ba chìm với nước non.”
Cuộc sống của họ như chiếc bánh trôi dập dềnh trong nước ko biết trôi về đâu, câu thơ của tác giả rất sống động, súc tích chất chứa nỗi niềm tây tư của người phụ nữ. Người phụ nữ xưa họ luôn thiệt thòi với số phận nghiệt ngã cuộc sống do người khác sắp xếp, họ luôn phải tuân thủ quy tắc, điều lệ xã hội phong kiến áp đặt lên mình.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Chiếc bánh trôi nước có được đẹp hay ko đều do người nặn bánh quyết định tất cả. Nhà thơ khôn khéo sử dụng chiếc bánh trôi nước nhằm nói về thân phận người phụ nữ hạnh phúc hay cực khổ đều do người khác quyết định. Người khác đó là những nam giới thời xưa, họ với những quan niệm lỗi thời của xã hội phong kiến “Trọng nam khinh nữ” áp đăt gây cực khổ cho mọi người phụ nữ. Tuy nhiên câu thơ cuối phảng phất lên vẻ đẹp của người phụ nữ:
“Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.”
Hình ảnh chiếc bánh lại xuất hiện, tác giả đã lồng ghép hình ảnh nhân bánh đỏ nhằm nói lên nét đẹp của phẩm chất phụ nữ luôn thủy chung, sắc son.Tác giả vừa mô tả được bánh trôi nước đồng thời nói về phụ nữ đẹp người đẹp nết, điều này đã trình bày được tài năng xuất chúng của một nữ thi sĩ được người đời ca tụng là “Bà chúa thơ Nôm”. Với các từ “mặc dầu”, “nhưng”, thi sĩ đã diễn tả được thái độ quật cường, can trường của người phụ nữ lúc phải phản kháng với quan niệm cổ hũ cơ chế phong kiến vừa giữ gìn phẩm chất tốt đẹp vốn có của mình.
Tác giả sử dụng thể thơ Đường liên kết với giải pháp ẩn dụ lúc đồng thời mô tả hình ảnh chiếc bánh trôi nước phác họa về hình ảnh người phụ nữ số phận cập kênh, trôi nổi, lệ thuộc song vẫn ánh lên được sự tự hào về phẩm chất tốt đẹp của họ trong bất kì hoàn cảnh nào.
Cảm tưởng về bài thơ Bánh trôi nước – mẫu 2
Thân phận người phụ nữ là đề tài muôn thuở được văn học vô cùng quan tâm. Từ nền tảng văn học dân gian với những bài ca dao than thân trách phận của người phụ nữ cho tới thơ ca trung đại những số phận, hoàn cảnh đó vẫn để lại nỗi ám ảnh trong lòng người đọc. Nhắc tới những bài thơ viết về chủ đề đó ta ko thể ko kể tới tác phẩm “bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương. Là thi sĩ phụ nữ viết về số phận của những người phụ nữ cho nên bài thơ của bà vừa có sự trải nghiệm, vừa có sự trân trọng, ngợi ca lại vừa thông cảm, thấu hiểu.
“Bánh trôi nước” là một trong rất nhiều những bài thơ viết về thân phận người phụ nữ của bà chúa thơ Nôm. Bài thơ mở đầu với mô típ thân thuộc trong ca dao than thân “thân em”, vừa bình dị vừa khiêm nhượng mang đậm chất nữ tính. Giống như những tiếng than trong ca dao, bài thơ cất lên như một lời bộc bạch về thân phận người phụ nữ. Hình ảnh chiếc bánh trôi hiện lên vừa đẹp vừa chân thực trong hai câu thơ trước nhất:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non”
Vẻ đẹp của chiếc bánh trôi nước cũng như thứ tự làm bánh được tác giả tái tạo rất cụ thể, sinh động. Bánh trôi có màu trắng tinh khiết của bột nếp, được nhào nặn tròn trịa rất xinh xẻo, lúc cho vào nước nguội bánh chìm xuống, nhưng tới lúc nước sôi lên, bánh chín sẽ nổi trên mặt nước. Bánh trôi vốn là loại bánh dân dã, bình dị thân thuộc với đời sống con người nhưng qua con mắt tinh tế, nhạy cảm của nữ sĩ họ Hồ bỗng được gắn với vẻ đẹp và cuộc đời của người phụ nữ. Cũng giống như chiếc bánh trôi kia, người phụ nữ cũng mang vẻ đẹp trắng trẻo, tròn đầy, trong trắng, phúc hậu. Điệp từ “vừa” được nhắc lại hai lần trong câu thơ có ý nghĩa nhấn mạnh vẻ đẹp thân thể và phẩm chất của người phụ nữ. Cách dùng từ khôn khéo ko chỉ phô ra vẻ đẹp nhưng còn cho thấy niềm tự hào, sự tự ý thức về vẻ đẹp của người phụ nữ. Trong văn học xưa nay, rất hiếm lúc người phụ nữ dám bạo dạn, tự tin trực tiếp nói lên vẻ đẹp của mình như thế, đó chính là nét phong cách lạ mắt trong thơ Hồ Xuân Hương. Với những vẻ đẹp ngoại hình và phẩm chất đó, đáng lí ra, người phụ nữ phải được nâng niu và hưởng hạnh phúc, thể nhưng xã hội phong kiến bất công đã ko cho họ có được điều đó. Tác giả đã vận dụng thông minh thành ngữ dân gian “bảy nổi ba chìm” gợi liên tưởng tới cuộc đời long đong, long đong, cập kênh của người phụ nữ. Họ phải sống cuộc đời chìm nổi bởi lẽ có bao giờ của người phụ nữ được làm chủ cuộc đời của mình.
Chính vì cuộc đời nhiều bất công, lắm ngang trái ngang trái cho nên Hồ Xuân Hương đã thẳng thắn thay lời người phụ nữ cất lên tiếng nói than thân cùng sự khẳng định tấm lòng son sắt của người phụ nữ.
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son”.
Giống như chiếc bánh trôi kia ko được làm chủ số phận của mình, rắn nát hay đẹp tươi đều do bàn tay của người nặn, người phụ nữ cũng ko tự quyết định được số phận của mình. Cặp từ đối lập “rắn – nát” được đảo cấu trúc đặt đặt lên đầu câu nhằm nhấn mạnh những sự ngang trái, phụ thuộc trong cuộc đời người phụ nữ. Những thiết chế phong kiến khe khắt với quan niệm trọng nam khinh nữ, đạo lí tam tòng tứ đức đã trói buộc cuộc đời người phụ nữ, tước đi cuộc sống tự do, hạnh phúc của họ. Những người phụ nữ đó ko được phép sống vì mình nhưng phải sống và phụ thuộc vào người khác, họ xem đó như một định mệnh, nhẫn nhịn, cam chịu nhưng chấp nhận lấy. Thế nhưng, điều đáng quý, đáng trân trọng nhất ở người phụ nữ đó là phẩm chất bên trong của họ. “Tấm lòng son” chính là hình ảnh hoán dụ cho tấm lòng thủy chung, son sắt, trong sáng của người phụ nữ. Dù bị giày xéo bất công nhưng người phụ nữ vẫn giữ được giữ được nét đẹp tâm hồn của mình, cũng giống như những chiếc bánh trôi kia, dù rắn hay nát, chìm hay nổi thì vẫn ko thể thay đổi hương vị của chiếc bánh. Hai từ “mặc dầu – nhưng em” trong hai câu thơ cho thấy sự phấn đấu vươn lên số phận để bảo toàn tư cách của người phụ nữ. Vẻ đẹp phẩm chất đó thật đáng trân trọng, ngợi ca!
Với nghệ thuật mô tả tài tình, lối chơi chữ đầy nghệ thuật, hình ảnh ẩn dụ lạ mắt cùng cách sử dụng thành ngữ điêu luyện, bài thơ “bánh trôi nước’ của Hồ Xuân Hương đã ca tụng vẻ đẹp ngoại hình và phẩm chất người phụ nữ thông qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước. Ngoài ra, thi sĩ còn lên tiếng tố cáo xã hội phong kiến bất công giày xéo cuộc đời người phụ nữ. Tiếng nói ngợi ca vẻ đẹp người phụ nữ của Hồ Xuân Hương cho tới ngày hôm nay vẫn còn vang vọng, lúc xã hội nam nữ đồng đẳng, người phụ nữ được làm chủ được cuộc đời mình nhưng tấm lòng son sắt, hi sinh của người phụ nữ vẫn luôn ngời sáng.
Cảm nhận về bài thơ Bánh trôi nước – mẫu 3
Thân phận người phụ nữ lênh đênh, trôi nổi như mười hai bến nước vào thời phong kiến. Thương cảm cho thân phận đau thương của người phụ nữ, “Bà chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương đã sáng tác bài thơ “Bánh trôi nước”, một bài thơ em rất thích thú. Chỉ bằng bốn câu thơ trữ tình chất chứa nhiều tâm tư, tình cảm thâm thúy, bài thơ đã thu hút người đọc, người nghe bằng những vần điệu mô tả một chiếc bánh dân gian thường dùng nhưng hàm ý lại xoay quanh vẻ đẹp tinh khiết của người phụ nữ Việt Nam, được trình bày sinh động như sau:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.”
Khúc dạo đầu được trình bày qua những vần thơ sống động nhưng rất phong phú về hình ảnh:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn.”
Đọc câu thơ, em liên tưởng tới chiếc bánh trôi nước trăng trắng, tròm ủm gợi cho người dọc, người nghe một niềm thích thú ngọt ngào. Hình ảnh đó đã được thi sĩ vẽ ra với cách ẩn dụ rực rỡ: lồng ghép vào màu sắc và hình dáng của chiếc bánh hiện lên làn da trắng mịn màng và thân hình đầy đặn của người phụ nữ Việt Nam. Chỉ bằng một câu thơ sức tích nhưng Hồ Xuân Hương đã nêu bật được vẻ đẹp “Nhất dáng, nhị da” của người phụ nữ nước ta. Cùng cảm thu được nét đẹp của người phụ nữ về làn da, vóc dáng, Khổng Tử đã viết trong bài thơ Thạc Nhân II như sau: “Tựa mỡ đọng trắng mướt làn da.” Hoặc thi sĩ Nguyễn Du cũng đã khen ngợi: “Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.” Cả hai tác gia này đều có cảm nhận rất hay về nét đẹp của người phụ nữ, nhưng theo em thì vần thơ của Hồ Xuân Hương súc tích, dễ thương và mang tính dân gian hơn.
Tuy đẹp tương tự, nhưng họ lại phải chịu cảnh:
“Bảy nổi ba chìm với nước non.”
Đọc tới đây, lòng tôi bỗng vỡ oà niềm thương cảm. Nhà thơ đã xuất sắc lúc tiếp tục tả hình ảnh những chiếc bánh trôi dập dềnh trong nước dựờng sóng sánh ánh vàng. Nhưng kèm theo hình ảnh quyến rũ đó là số phận lênh đênh của người phụ nữ trong thời phong kiến qua thành ngữ “Bảy nổi ba chìm”. Cùng đồng cảm với tác giả, Nguyễn Du cũng từng viết: “Hoa trôi man mác biết là về đâu?” Nhưng câu thơ của Hồ Xuân Hương lại mang đậm tính sống động, súc tích chất chứa nỗi niềm tây tư nhưng có nhẽ thi sĩ cũng đang phải chịu đựng.
Vậy do đâu nhưng người phụ nữ phải chịu cảnh “bảy nổi ba chìm, chín lênh đênh” tương tự? Câu trả lời như sau:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn.”
Nghẹn ngào và xúc động là hai điều nhưng em cảm thu được lúc đọc câu thơ trên. Chiếc bánh trôi nước được vuông tròn hay nát vụn là đều do người nặn bánh quyết định. Và thi sĩ đã khôn khéo sử dụng hình ảnh ẩn dụ này để nói lên thân phận người phụ nữ hạnh phúc hay cực khổ đều do người khác quyết định, chứ người phụ nữ ko hề được tự tay định đoạt số phận hay tương lai của mình. Người khác đó là người nào? Đó chính là nam giới với những quan niệm lỗi thời của xã hội phong kiến “Trọng nam khinh nữ”, “Chồng chúa vợ tôi”, “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”. Tuy nhiên với quan hệ từ “mặc dầu”, Hồ Xuân Hương cũng toát lên được ước vọng vươn lên của người phụ nữ muốn phá tung phạm vi chật hẹp này.
Tuy người phụ nữ phải sống trong cảnh nặng nề, tối tăm, nhưng đâu đó trong lòng họ vẫn ánh lên phẩm chất cao quý của con người Việt Nam:
“Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.”
Nhà thơ một lần nữa tiếp tục lồng ghép hình ảnh cái nhân của chiếc bánh mang sắc đỏ của đường thùng để tôn lên nét đẹp thanh tao của phẩm chất người phụ nữ luôn trung hậu, thủy chung. Câu thơ cuối trong bài thất ngôn tứ tuyệt là câu “Hợp”, câu mang ý chính của toàn bài, mang ý nghĩa quan trọng nhất đó là “tấm lòng son”, tấm lòng son sắt như màu đỏ cao quí của máu chảy trong con người. Vừa mô tả được bánh trôi nước vừa đề cao được nét đẹp vẻ ngoài lẫn bề trong của người phụ nữ, điều này đã trình bày được tài năng xuất chúng của một nữ thi sĩ được người đời ca tụng là “Bà chúa thơ Nôm”. Quả ko ngoa chút nào vì với những quan hệ từ phổ biến như “mặc dầu”, “nhưng”, thi sĩ đã diễn tả đầy đủ ý thức hiên ngang quật cường của người phụ nữ vừa sẵn sàng đối nghịch với quan niệm khắc nghiệt của cơ chế phong kiến vừa giữ gìn phẩm chất cao đẹp của mình trong bất kỳ hoàn cảnh nào.
Bằng nghệ thuật điêu luyện của thể thơ Đường súc tích cùng với thủ pháp ẩn dụ sinh động, bài thơ Bánh trôi nước của nữ văn sĩ tài hoa Hồ Xuân Hương đã đồng thời phác hoạ được hình ảnh của chiếc bánh trôi nước, đồng thời vẽ lên hình ảnh của người phụ nữ tuy số phận hẩm hiu trong một xã hội hủ lậu nhưng vẫn sáng lên niềm kỳ vọng và phẩm chất cao quí của mình.
Càng yếu quý tâm hồn và ngưỡng mộ tài năng văn thơ kiệt xuất của Bà chúa thơ Nôm, thế hệ phụ nữ ngày nay, đặc trưng là bản thân em, càng phải phát huy được những phẩm chất nhưng tác giả gửi gắm trong những câu thơ da diết, đầy xúc động. Trong công cuộc đổi mới quốc gia, người phụ nữ giữ một vai trò quan trọng, nên họ càng phải phấn đấu hơn nữa để giữ gìn nét đẹp nội tâm đồng thời trau dồi thêm tri thức để tự khẳng định mình. Có như thế người phụ nữ mới đồng đẳng với nam giới để cùng chung tay xây dựng một xã hội văn minh, hiện đại.
Phát biểu cảm tưởng về bài thơ Bánh Trôi Nước của Hồ Xuân Hương – mẫu 4
Nhà thơ Xuân Diệu rất mê thơ Hồ Xuân Hương. Ông đã dành nhiều thời kì để thưởng thức, nghiên cứu thơ Xuân Hương và rất tâm đắc với cái biệt danh nhưng ông đặt cho nữ sĩ: Bà chúa thơ Nôm.
Hồ Xuân Hương là một thi sĩ nổi tiếng của nước ta vào cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX, cùng thời với đại thi hào Nguyễn Du. Chế độ phong kiến ở thời kỳ suy vong đã bộc lộ mặt trái đầy xấu xa, tiêu cực. Là người giàu tâm huyết với con người và cuộc đời, Hồ Xuân Hương đã gửi gắm vào thơ những điều suy tư trằn trọc trước hiện thực phức tạp của xã hội, trước số phận xấu số của con người, nhất là phụ nữ. Bài thơ Bánh trôi nước phản ánh thân phận cực khổ, phụ thuộc của người phụ nữ và ngợi ca phẩm chất cao quý của họ.
Bánh trôi là thứ bánh thân thuộc, dân giã của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Gạo nếp xay nhuyễn thành bột, lọc cho mịn, để thật ráo rồi bẻ thành từng miếng nhỏ, nặn tròn cỡ quả cà pháo, nhân làm bằng đường thẻ có màu nâu đỏ. Cho bánh vào nồi nước sôi, luộc chín, vớt ra nhúng sơ vào nước lạnh rồi xếp vào đĩa. Lúc nguội, bánh ăn dẻo và thơm ngọt. Người xưa cho rằng đây là thứ bánh tinh khiết, có thể dùng để cúng. (Mùng 3 tháng 3 Âm lịch có tục cúng trời đất, tổ tiên bằng bánh trôi, bánh chay và hoa quả).
Bài thơ Bánh trôi nước thuộc loại thơ vịnh vật (giống như Quả mít, Cái quạt, Con ốc nhồi…). Hồ Xuân Hương chịu tác động thâm thúy của cách diễn tả trong thơ ca dân gian:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Chiếc bánh trôi vừa trắng, vừa tròn, thật đẹp tươi, đáng yêu nhưng đằng sau những cụ thể rất thực đó lại là điều Hồ Xuân Hương muốn nói: người phụ nữ và thân phận họ. Xưa nay, phụ nữ được coi là phái đẹp, là tinh hoa của Tạo hóa. Bởi vậy, nhìn chiếc bánh trôi nước xinh xẻo, ta dễ dàng liên tưởng tới vẻ đẹp trong trắng của người con gái đang xuân.
Cũng giống như chiếc bánh trôi bao lần chìm nổi, người phụ nữ xưa phải chịu số phận bảy nổi ba chìm trong xã hội trọng nam khinh nữ đầy bất công. Lễ giáo phong kiến đã tước đoạt quyền tự do, buộc họ phải sống lệ thuộc vào người khác. Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Đã vậy, những thế lực đen tối luôn đẩy họ vào nghịch cảnh đau thương. Người phụ nữ trong thơ Xuân Hương cũng cùng chịu chung số phận với người phụ nữ trong thơ Nguyễn Du: Đớn đau thay phận nữ giới, Lời rằng bạc phận cũng là lời chung!
Không được làm chủ số phận của mình, người phụ nữ nào có khác chi chiếc bánh trôi ngon hay dở là do tay kẻ làm ra nó: Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn. Nhưng điều đáng nói lại là chuyện khác, chuyện tấm lòng son. Nhân bánh trôi làm bằng đường thẻ màu nâu sẫm. Khi bánh chín, lớp vở bằng bột nếp có màu trong trắng, nhìn thấy rõ màu của nhân. Ví nhân bánh như tấm lòng son thì cái ngụ ý nhưng tác giả muốn gửi gắm đã bộc lộ ra. Hồ Xuân Hương kín đáo khẳng định rằng dù có bị giày xéo, vùi dập, dù cuộc đời có ba chìm bảy nổi tới đâu chăng nữa thì người phụ nữ vẫn giữ nguyên vẹn phẩm giá cao quý của mình. Cách nói khiêm nhượng nhưng chứa đựng một ý chí kiên định biết chừng nào. Đồng thời nó như một lời thử thách ngấm ngầm nhưng quyết liệt với cả xã hội phong kiến bạo tàn:
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.
Bài thơ tứ tuyệt chỉ có 4 câu, 28 chữ nhưng hàm chứa bao ý nghĩa. Nữ sĩ Xuân Hương với cái nhìn nhân văn, với ý kiến tiến bộ và thái độ dũng cảm hiếm có đã phác họa thành công chân dung đẹp tươi về người phụ nữ Việt Nam. Tư tưởng tiến bộ của Xuân Hương đã được trình bày qua nghệ thuật thơ sắc sảo, điêu luyện. Điều đó khiến thơ của bà sống mãi trong lòng người đọc.
Cảm tưởng bài Bánh trôi nước
Bánh trôi nước là một trong những bài thơ nổi của Bà Chúa Thơ Nôm Hồ Xuân Hương. Bài thơ vừa cho thấy vẻ đẹp và số phận người phụ nữ trong xã hội cũ, đồng thời cho thấy tấm lòng nhân văn cao cả của bà: mến thương trân trọng người phụ nữ.
Bài thơ có hai lớp nghĩa chính, lớp nghĩa thứ nhất là lớp nghĩa tả thực, mô tả bánh trôi nước từ hình dáng cho tới cách làm. Bánh trôi có hình tròn, màu trắng. Làm bánh trôi bằng cách viên thành hình tròn nhỏ vừa ăn, bên trong bánh trôi là một viên đường nhỏ, thường được làm bằng đường phên hoặc đường phèn. Khi luộc thấy bánh lên tức là bánh đã chín. Bài thơ đã mô tả một cách chân thực, xác thực về món ăn dân dã, thân thuộc của nhân dân ta.
Nhưng ẩn đằng sau lớp nghĩa tả thực đó lại là lớp nghĩa ẩn dụ hết sức tinh tế, thâm thúy, hình ảnh bánh trôi cũng chính là hình ảnh biểu tượng cho người phụ nữ. Mở đầu bài thơ tác giả sử dụng mô típ thân thuộc trong văn học dân gian “Thân em”. Hai chữ thân em nói lên nỗi đau thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Tiếng thơ của Hồ Xuân Hương có sự đồng điệu, gặp mặt với những tiếng hát than thân trong ca dao:
“Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ giữa chợ biết vào tay người nào”.
“Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”
Việc Hồ Xuân Hương sử dụng các ngữ liệu dân gian vừa làm cho thơ bà thân thiện, mềm mại với đời sống, mặt khác làm cho tiếng thơ trở thành da diết, thấm đầy chất nhân văn, trở thành tiếng thơ của bao người.
Ngay từ câu thơ trước nhất của bài, bà đã khẳng định vẻ đẹp của người phụ nữ: trắng, tròn, họ mang vẻ đẹp phúc hậu, hiền từ. Lời khẳng định này cũng cho thấy bà rất có ý thức về bản ngã của mình nói riêng và của những người phụ nữ nói chung.
Mang vẻ đẹp về hình thức, ý thức được vẻ đẹp đó, nhưng số phận của họ lại hết truân chuyên, vất vả:
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Thân phận của họ cũng chẳng khác gì những tấm lụa đào, hạt mưa sa,… người con gái trong xã hội cũ ko được tự quyết định số phận, hạnh phúc của mình. Khi ở nhà họ phụ thuộc vào cha mẹ, cha mẹ đặt đâu họ phải ngồi ở đó, tới lúc đã yên bề thất gia số phận của họ lại tiếp tục bị phụ thuộc vào người chồng. Những người phụ nữ này thật nhỏ nhỏ và đáng thương, cuộc đời chìm nổi với biết bao sóng gió, hạnh phúc của bản thân ko được tự mình quyết định.
Mặc dù cuộc sống ko được trót lọt, luôn gặp phải những sóng gió nhưng những người phụ nữ đó lại mang trong mình những phẩm chất hết sức tốt đẹp:
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son
Họ là những người phụ nữ luôn mang trong mình tấm lòng trong trắng, tốt đẹp, dù gặp hoàn cảnh nào cũng vẫn giữ được tấm lòng son sắt, thủy chung. Chữ son như một điểm sáng, nhãn tự trong bài, làm bừng sáng nét đẹp về tư cách, phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam.
Bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, tiếng nói cô đọng, súc tích. Sử dụng nghệ thuật ẩn dụ rực rỡ. Liên kết linh hoạt các mô típ của văn học dân gian làm cho bài thơ vừa giản dị, thân thiện vừa mang dáng dấp uyên bác, tài hoa. Tất cả những yếu tố đó đã góp phần tạo nên sự thành công cho tác phẩm
Qua tác phẩm này ta có thể thấy Hồ Xuân Hương là người hết sức trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ ko chỉ ở phẩm chất nhưng ngay cả vẻ đẹp vẻ ngoài. Đồng thời lời thơ tha thiết cũng là tiếng nói thông cảm với số phận chìm nổi, bị lệ thuộc của người con gái. Qua đây còn lên án xã hội cũ đã đè nén, áp bức, tước bỏ quyền được lựa chọn cuộc sống, hạnh phúc của con người.
Biểu cảm về tác phẩm văn học Bánh trôi nước
Hồ Xuân Hương là một trong những thi sĩ nổi tiếng cuối thế kỉ XVIII. Bà được người đời yêu quý tôn danh với cái tên Bà chúa thơ nôm. Thơ của Hồ Xuân Hương mang cái nét thanh thanh tục tục, là tiếng lòng đầy thổn thức đầy trắc ẩn của người phụ nữ xưa. Một trong những tác phẩm đáng quý còn xót lại của bà là bài Bánh trôi nước. Bốn câu thơ đơn giản, mộc mạc đã mở ra thân phận đầy trở trêu, cực khổ của phận nữ nhi trong xã hội phong kiến thối nát, bạc nhược.
Bốn câu thơ được tuân theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt với hai từng lớp phong phú đa dang. Với nghĩa đen, tác giả đã tả chiếc bánh trôi thật tài tình, tinh xảo: màu trắng, hình tròn; nhân bánh màu đỏ, rắn nát phụ thuôc vào tay người làm bánh. Những câu thơ giàu sức gợi mang tới cho người đọc hình ảnh trân thực về chiếc bánh trôi truyền thông Việt Nam.
Tuy nhiên ngụ ý bài thơ đâu chỉ ngừng lại ở đó, phải chăng thi sĩ đang muốn mượn hình ảnh chiếc bánh trôi vô tri vô giác để dựng nên cuộc đời, số phận của cả một thế hệ ?
Mở đầu bài thơ Hồ Xuân Hương đã dùng mô túy thân thuộc trong thơ ca xưa cổ: “Thân em..” Nhắc tới thân em vừa là nhắc tới hình ảnh chiếc bánh trôi lại cũng là nhắc về hình ảnh người phụ nữ. Phcửa ải chăng tác giả muốn nói đến muốn nhấn mạnh về thân thể về số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Hai tính từ trắng, tròn vừa à hình ảnh tả thực chiếc bánh trôi vừa là hình ảnh ví von, mô tả vè đẹp tài sắc, trong trắng vẹn tròn phẩm chất của người con gái. Sử dụng hình ảnh liên tương mộc mạc, lạ mắt tác giả vừa phô ra hết cái vẻ đẹp bao quát hình thể lại vừa cho người đọc thấm được cái chiều sâu cao thượng, phúc hậu và sắt son thủy chung trong tâm hồn người phụ nữ Việt.
Nhân gian có câu: “tài sắc bạc phận” Một người phụ nữ với tấm thân trong trắng, tài sắc vẹn toàn nhưng liệu rằng có được sống một cuộc đồi hạnh phúc, an lạc. Câu thơ thứ hai như một tiếng nấc nghẹn ngào đầy đau thương, xót xa:
“Bảy nổi ba chìm với nước non”
Thành ngữ “bảy nổi ba chìm” dùng để ám chỉ về một cuộc đời nổi trôi, lênh đênh, vô định. Người phụ nữ trong xã hội xưa ko biết răng cuộc đời mình sẽ đi về đâu, sẽ tới đâu, và gặp những người nào. Họ bị sóng gió của cơ chế phong kiến hủ lậu, lỗi thời với hình thức Trọng nam khinh nữ nhấn chìm. Họ ko có quyền lên tiếng quyết định cho số phận cuộc đời, cho hạnh phúc của chính mình. Họ chỉ biết nghe theo sự sắp xếp từ người khác, từ xã hội. Thanh bằng được đặt giữa cau thơ như mọt nốt trầm nhạt nhòa trong cuộc đời bão giông người phụ nữ. Số phận bèo dạt mây trôi đầy đau xót, bẽ bàng đó đã ko dưới một lần được văn thơ tái tạo lại:
“Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng rồi biết tấp vào đâu”
Và rồi họ chỉ đành biết ngậm ngùi chấp nhận, phó mặc cho dòng đời chảy trôi:
“rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”
Nhà thơ đã khôn khéo sử dụng nghệ thuật đảo ngữ tài tình để nhấn mạnh về cuộc đời người phụ nữ. Rắn nát là tính từ chỉ mức độ, ở đây để nói về sự khổ đau hay hạnh phúc viên mãn trong những năm tháng cuộc đời. Sự khổ đau hay hạnh phúc đó lại ko do chính bản thân họ được định đoạt nhưng lại phụ thuộc vào người khác : “mặc dầu tay kẻ nặn” . Tay kẻ nặn phải chăng đang nói về người đàn ông. Có nhẽ vậy, bởi cuộc sống của người phụ nữ trong xã hội xưa đã được định đoạt từ trước là phụ thuộc vào người đàn ông: “tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” . Những người phụ nữ sinh ra đã là thân phận yếu thế, trong xã hội Và rồi đau buồn hay mến thương hạnh phúc họ cũng chỉ còn biết chông chờ vào chình những người đàn ông. Cũng giống như ca dao xưa đã từng viết:
“Thân em như dải lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay người nào?”
Thân phận những người con gái, những bà những mẹ như chiếc cây tầm gửi, bấu víu, phó mặc vào bàn tay người khác. Hồ Xuân Hương đã ko hề giấu diếm ko hề trốn tránh nhưng đứng lên nhìn thẳng vào hiện nay, nhìn thẳng vào cuộc đời chính mình để rồi dấy lên tiếng nói, dấy lên một nỗi lòng thương cảm, sẻ chia nghẹn ngào trăm bề.
Nhưng mặc dù là cực khổ, mặc dù là mỏi mệt khốn cùng nhưng hình ảnh người phụ nữ Việt Nam vẫn thật đẹp, vẫn thật cao quý:
“Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son”
Tấm lòng son chính là tấm lòng thủy trong, son sắt của người phụ nữ. Câu thơ cuối như một lời tuyên thệ, lời khẳng định cứng ngắc cho phẩm chất sáng trong của người phụ nữ, rằng dù có lênh đênh, có bị vùi dập, có đặt trong hoàn cảnh thế nào đi chăng nữa trong họ vẫn luôn ngời lên đức tính cao đẹp, tiết hạnh vô cùng.
Chỉ với bốn câu thơ ngắn gọn, âm luật chặt chẽ, sử dụng hình ảnh ẩn dụ mộc mạc giản dị thi sĩ đã vẽ nên một bức tranh nhân văn tuyệt đẹp trong xã hội xưa đó chính là cuộc đời số phận người phụ nữ. Qua đó đã lên tiếng tố cáo xã hội phong kiến giao thời xưa cũ lỗi thời, bạc nhược đầy bất công. Đây là những nét đặc trưng rất riêng mang hồn thơ Hồ Xuân Hương.
Viết đoạn văn cảm nhận về bài thơ Bánh trôi nước
Bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương đã để lại trong em niềm xúc động thâm thúy. Với tiếng nói bình dị, thân thiện và thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, súc tích, giàu hình tượng, bài thơ đã mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước – một món ăn bình dị, thân thuộc của dân tộc để nói lên thân phận, cuộc đời của người phụ nữ trong xã hội cũ. Họ thật đẹp “vừa trắng lại vừa tròn” nhưng số phận lại hẩm hiu, long đong “bảy nổi ba chìm” và phải sống cuộc đời phụ thuộc, ko có quyền tự quyết số phận của mình thật đáng thương. Nhưng vượt lên trên số phận hẩm hiu, người phụ nữ luôn giữ vững phẩm hạnh sắt son, chung tình của mình “Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son”. Họ như những đóa hoa sen thơm ngát vươn lên tỏa hương giữa chốn bùn lầy. Bài thơ cho em cảm nhận sự thương cảm, trân trọng thâm thúy của Hồ Xuân Hương đối với người phụ nữ thời bấy giờ. Đồng thời giúp em hiểu hơn về số phận, cuộc đời người phụ nữ trong xã hội cũ. Em thật hạnh phúc được sống trong xã hội đồng đẳng, công bình, văn minh.
Bài viết trên là một số văn mẫu về đề: phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước. Hi vọng các mẫu trên hữu ích đối với các bạn. Chúc các bạn một ngày vui vẻ ^^.
Trang chủ: tmdl.edu.vn
Danh mục bài: Văn Mẫu
